વર્ષ ૨૦૨૫માં વિશ્વભરમાં સોનાની ખરીદીમાં ભારે તેજી જોવા મળી રહી છે. વર્ષની શરૂઆતથી અત્યાર સુધી સોનાના ભાવમાં આશરે ૪૮% જેટલો વધારો નોંધાયો છે. આ ઉછાળાના મુખ્ય કારણોમાં વિવિધ દેશોની મધ્યસ્થ બેંકો દ્વારા સોનાની સતત ખરીદી, વૈશ્વિક રાજકીય તણાવ અને વેપાર સંબંધિત અનિશ્ચિતતાઓનો સમાવેશ થાય છે. સોનાને હંમેશા સલામત રોકાણ માનવામાં આવે છે, કારણ કે તે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે સરળતાથી વેપારયોગ્ય છે અને લાંબા ગાળે સ્થિર વળતર આપે છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલના તાજેતરના આંકડા મુજબ, જુલાઈ ૨૦૨૫ સુધી વિશ્વની કેન્દ્રીય બેંકો પાસે કુલ ૩૬,૩૫૯ ટન સોનું હતું.
સૌથી વધુ સોનું યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પાસે છે – આશરે ૮,૧૩૩ ટન. તેના પછી જર્મની, આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય ભંડોળ (IMF), ઇટાલી અને ફ્રાન્સનો ક્રમ આવે છે. ભારત ૮૮૮ ટન સોનું ધરાવતું વિશ્વમાં નવમા ક્રમે છે, જ્યારે જાપાન ૮૪૬ ટન સાથે દસમા સ્થાને છે. ભારતે ૨૦૨૫માં અત્યાર સુધીમાં કુલ ૩.૮ ટન સોનું ખરીદ્યું છે – જેમાં જાન્યુઆરીમાં ૨.૮ ટન, માર્ચમાં ૦.૬ ટન અને જૂનમાં ૦.૪ ટનની ખરીદીનો સમાવેશ થાય છે. આ પગલાથી ભારતના સોનાના ભંડારને વધુ મજબૂતી મળી છે અને તે દર્શાવે છે કે ભારત લાંબા ગાળે સોનાને સુરક્ષિત રોકાણ તરીકે જોવાનું ચાલુ રાખે છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલના અહેવાલ મુજબ, ઓગસ્ટ ૨૦૨૫માં વિશ્વભરની કેન્દ્રીય બેંકોએ મળીને ૧૫ ટન સોનું ઉમેર્યું હતું.
કઝાકિસ્તાનની નેશનલ બેંક સતત છઠ્ઠા મહિનાથી સોનું ખરીદી રહી છે અને હવે તેની પાસે ૩૧૬ ટન સોનું છે. બલ્ગેરિયાએ પણ ઓગસ્ટમાં ૨ ટન ઉમેર્યું હતું – જે જૂન ૧૯૯૭ પછીનો તેનો સૌથી મોટો માસિક વધારો છે. તે જ રીતે, ચીનની પીપલ્સ બેંક સતત દસમા મહિનાથી સોનાની ખરીદી કરી રહી છે. હાલમાં તેની પાસે ૨,૩૦૦ ટનથી વધુ સોનું છે, જે તેના કુલ આંતરરાષ્ટ્રીય અનામતના આશરે ૭% જેટલું છે. નિષ્ણાતોના મતે, વૈશ્વિક તણાવ વચ્ચે સોનામાં રોકાણનું પ્રમાણ વધતું રહેવાની શક્યતા છે, કારણ કે કેન્દ્રીય બેંકો પોતાના વિદેશી ચલણ અનામતનું વિવિધીકરણ કરવા ઈચ્છે છે.
