છેલ્લા બે કેન્દ્રીય બજેટે તમામ ક્ષેત્રોમાં સ્પષ્ટ નીતિ અને એજન્ડા સાથે પરિવર્તનનો પાયો નાખ્યો છે.
New Delhi,તા.૨૨
૨૦૪૭ સુધીમાં ભારતને વિકસિત બનાવવાની યાત્રા ફક્ત એક આકાંક્ષા કે સ્વપ્ન નથી પરંતુ એક સહિયારું રાષ્ટ્રીય મિશન છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે અમેરિકાના સાન ફ્રાન્સિસ્કોમાં એક કાર્યક્રમ દરમિયાન આ વાત કહી. આ દરમિયાન તેમણે કહ્યું કે આગામી બે દાયકામાં ટકાઉ વિકાસ માટે ભારતના પ્રયાસો એક નવા આદર્શ પર આધારિત છે. તે ઉભરતા વૈશ્વિક પરિદૃશ્યને અનુરૂપ બોલ્ડ સુધારાઓ, ઉન્નત સ્થાનિક ક્ષમતાઓ અને વ્યૂહાત્મક સંસ્થાકીય સહયોગ પર આધારિત છે.
સ્ટેનફોર્ડ યુનિવર્સિટી કેલિફોર્નિયા ખાતે હૂવર ઇન્સ્ટિટ્યૂશનમાં બોલતા, નાણામંત્રીએ કહ્યું કે છેલ્લા બે કેન્દ્રીય બજેટે તમામ ક્ષેત્રોમાં સ્પષ્ટ નીતિ અને એજન્ડા સાથે પરિવર્તનનો પાયો નાખ્યો છે. નાણામંત્રીના મતે, સરકારે છેલ્લા દાયકામાં માળખાકીય સુધારા હાથ ધર્યા છે. ૨૦,૦૦૦ થી વધુ નિયમોને તર્કસંગત બનાવવામાં આવ્યા છે. વેપાર કાયદાઓને ગુનાહિત જાહેર કરવામાં આવ્યા છે અને ઘર્ષણ ઘટાડવા માટે જાહેર સેવાઓનું ડિજિટાઇઝેશન કરવામાં આવ્યું છે.
નાણામંત્રીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લા ૧૦ વર્ષમાં માળખાગત વિકાસ પર નોંધપાત્ર ભાર મૂકવાથી રોકાણકારોનો વિશ્વાસ વધ્યો છે અને ઉત્પાદન-આધારિત વૃદ્ધિ માટે મજબૂત પાયો બનાવ્યો છે. સીતારમણે કહ્યું કે ૨૦૧૭-૧૮ અને ૨૦૨૫-૨૬ ના બજેટ વચ્ચે કેન્દ્ર સરકારના મૂડી ખર્ચમાં ચાર ગણાથી વધુ વધારાને કારણે આ શક્ય બન્યું છે. “વિવિધ રાજ્ય સરકારો દ્વારા વ્યાપાર સુધારણા કાર્ય યોજનાઓ લાગુ કરવાના અમારા અનુભવે દર્શાવ્યું છે કે ઔદ્યોગિક વિકાસ માટે ડિરેગ્યુલેશન એક શક્તિશાળી ઉત્પ્રેરક છે, નાણામંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, ભવિષ્યમાં, ભારતના વિકાસ દરને ટકાવી રાખવા માટે બદલાતા વૈશ્વિક પરિદૃશ્યને અનુરૂપ બોલ્ડ સુધારાઓ અને અનુકૂલનશીલ વ્યૂહરચનાઓનો નવો અભિગમ અપનાવવાની જરૂર છે. “આગામી બે દાયકા સુધી ભારતના વિકાસ દરને ટકાવી રાખવા માટે સાહસિક સુધારાઓ, મજબૂત સ્થાનિક ક્ષમતાઓ, નવી સંસ્થાકીય ભાગીદારી અને ઉભરતા વૈશ્વિક પરિદૃશ્યને અનુરૂપ અભિગમની જરૂર છે,” તેમણે કહ્યું. ભારતે ૨૦૪૭ સુધીમાં વિકસિત રાષ્ટ્ર બનવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. આ વર્ષે દેશ બ્રિટિશ શાસનથી સ્વતંત્રતાના ૧૦૦મા વર્ષમાં પ્રવેશ કરશે.
તેમણે કહ્યું, “જ્યારે આપણે વિકસિત ભારતનો પાયો નાખી રહ્યા છીએ, ત્યારે આપણે વર્તમાન વાસ્તવિકતાઓને નજરઅંદાજ કર્યા વિના લાંબા ગાળાના લક્ષ્યો પ્રત્યે પ્રતિબદ્ધ રહેવું જોઈએ. વૈશ્વિક વ્યવસ્થા બદલાઈ રહી છે. આનાથી પડકારો તેમજ તકો પણ સર્જાય છે. આપણે પડકારોનો સામનો કરવા અને તકોનો લાભ લેવા માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ.તેમણે કહ્યું કે ૨૦૪૭ સુધીમાં ’વિકસિત ભારત’ બનવાની ભારતની યાત્રા માત્ર એક આકાંક્ષા નથી પરંતુ સમાવિષ્ટ, ટકાઉ અને નવીનતા આધારિત વિકાસના વિઝનથી પ્રેરિત એક સામાન્ય રાષ્ટ્રીય મિશન છે. તેમણે કહ્યું કે રોગચાળા અને બેંકિંગ કટોકટીને કારણે થયેલા નુકસાન છતાં, “છેલ્લા દાયકામાં આપણી પ્રગતિ, મજબૂત મેક્રોઇકોનોમિક ફંડામેન્ટલ્સ અને સ્થિર સુધારાઓ પર બનેલી છે, જે આપણને આગળના માર્ગ માટે આત્મવિશ્વાસ અને દિશા આપે છે.” તેમણે કહ્યું કે આના કારણે ભારત દસમા સૌથી મોટા અર્થતંત્રમાંથી વિશ્વની પાંચમી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની ગયું છે.
ઇન્ડિયાસ્પોરા અને બીસીજીના અહેવાલને ટાંકીને, સીતારમણે જણાવ્યું હતું કે પ્રથમ પેઢીના ભારતીય ઇમિગ્રન્ટ્સે ૨૦૧૮ અને ૨૦૨૩ વચ્ચે ૭૨ યુનિકોર્નની સ્થાપના કરી હતી અને આ યુનિકોર્નનું મૂલ્ય ઓછામાં ઓછું ેંજીડ્ઢ ૧૯૫ બિલિયન છે. તેમાંથી લગભગ ૫૫,૦૦૦ લોકોને રોજગાર મળ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે ભારતમાં ૬૫ ટકાથી વધુ વૈશ્વિક ક્ષમતા કેન્દ્રોનું મુખ્ય મથક યુએસમાં છે. આ ય્ઝ્રઝ્ર સંશોધન અને વિકાસ, મેનેજમેન્ટ કન્સલ્ટિંગ અને ઓડિટિંગ જેવા ક્ષેત્રોમાં ઉચ્ચ મૂલ્યવર્ધિત, વિશિષ્ટ સેવાઓ પૂરી પાડે છે.
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે અમેરિકા એક પરિપક્વ સ્ટાર્ટ-અપ હબ છે, જે ૫૦-૬૦ વર્ષોમાં વિકસિત થયું છે, જ્યારે ભારતની સ્ટાર્ટ-અપ સફર હજુ તેના પ્રારંભિક તબક્કામાં છે. “છેલ્લા દાયકામાં, સરકારનું ધ્યાન નિયમનકારી અને માળખાકીય અવરોધોને દૂર કરીને ઉદ્યોગસાહસિક જોખમ લેવાની કિંમત ઘટાડવા પર રહ્યું છે,” તેમણે કહ્યું. તેમણે કહ્યું કે ભારતમાં થયેલા કેટલાક કામ નોંધપાત્ર છે અને તેનું ઉદાહરણ ડિજિટલ પબ્લિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને તેની સફળતા છે.
તેમણે કહ્યું કે ડીપીઆઇનો ઉપયોગ કરીને એક અબજથી વધુ ડિજિટલ ઓળખ બનાવવામાં આવી છે. કોવિડ-૧૯ મહામારી દરમિયાન સરકાર દ્વારા આ ડિજિટલ ઓળખનો ઉપયોગ કરીને લોકોના બેંક ખાતા ખોલવામાં આવ્યા હતા અને ફક્ત એક બટન ક્લિક કરીને તેમના ખાતામાં પૈસા ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા હતા.
