New Delhi,તા.૨
રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના વડા મોહન ભાગવતે સંઘની ૧૦૦મી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે નાગપુરમાં વિજયાદશમી સમારોહને સંબોધિત કર્યો. આ પ્રસંગે મોહન ભાગવતે દેશના લોકોને સ્વદેશીને પ્રોત્સાહન આપવાની અપીલ કરી અને પડોશી દેશોમાં ચાલી રહેલા અશાંતિનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો. આરએસએસ વડાએ પહેલગામ હુમલા અને ઓપરેશન સિંદૂરનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો.
પોતાના સંબોધનમાં, આરએસએસ વડા મોહન ભાગવતે કહ્યું કે આ વર્ષે ગુરુ તેગ બહાદુરના બલિદાનની ૩૫૦મી વર્ષગાંઠ છે. તેમણે ભારતની ઢાલ બનીને સાંપ્રદાયિક સૌહાર્દ માટે સર્વોચ્ચ બલિદાન આપ્યું. આજે, ૨ ઓક્ટોબર, સ્વર્ગસ્થ મહાત્મા ગાંધીની જન્મજયંતિ છે. આપણા સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં તેમનું યોગદાન અવિસ્મરણીય છે. જો કે, તે સમયના આપણા દાર્શનિક નેતાઓમાં, જેમણે સ્વતંત્રતા પછી ભારત કેવું હોવું જોઈએ તે અંગે પોતાના વિચારો આપ્યા હતા, તેઓ અગ્રણી સ્થાન ધરાવે છે. આજે સ્વર્ગસ્થ લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીની જન્મજયંતિ છે, જેમણે દેશ માટે પોતાનું જીવન બલિદાન આપ્યું. આ રાષ્ટ્ર પ્રત્યેની ભક્તિ અને સેવાના ઉત્તમ ઉદાહરણો છે.
પહલગામ હુમલાનો ઉલ્લેખ કરતા, મોહન ભાગવતે કહ્યું, “સીમા પારથી આવેલા આતંકવાદીઓએ ૨૬ ભારતીયોને તેમનો ધર્મ પૂછ્યા પછી મારી નાખ્યા. આ આતંકવાદી હુમલાએ દેશને શોક અને આક્રોશમાં મૂકી દીધો. આપણી સરકાર અને સશસ્ત્ર દળોએ, સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર રહીને, યોગ્ય જવાબ આપ્યો.” સરકારના સમર્પણ, સશસ્ત્ર દળોની બહાદુરી અને સમાજમાં એકતાએ દેશમાં એક આદર્શ વાતાવરણ બનાવ્યું. આ ઘટના અને અમારા ઓપરેશન પછી વિવિધ દેશોએ ભજવેલી ભૂમિકાએ આપણા સાચા મિત્રોને ખુલ્લા પાડ્યા. દેશની અંદર પણ, એવા ગેરબંધારણીય તત્વો છે જે દેશને અસ્થિર કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.
સંઘના વડાએ કહ્યું કે પ્રવર્તમાન આર્થિક વ્યવસ્થા અનુસાર, દેશ આર્થિક વિકાસ પ્રાપ્ત કરી રહ્યો છે. જોકે, વર્તમાન આર્થિક વ્યવસ્થાની કેટલીક ખામીઓ પણ સ્પષ્ટ થઈ રહી છે. આ વ્યવસ્થા શોષણ માટે એક નવી પદ્ધતિ બનાવી શકે છે. પર્યાવરણને નુકસાન થઈ શકે છે. અમેરિકા દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી તાજેતરની ટેરિફ નીતિ દરેકને અસર કરી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, આપણે વર્તમાન આર્થિક વ્યવસ્થા પર સંપૂર્ણપણે નિર્ભર ન રહેવું જોઈએ. નિર્ભરતા મજબૂરીમાં ફેરવાઈ ન જવી જોઈએ. તેથી, જો આપણે આત્મનિર્ભરતાનું જીવન જીવવા માંગતા હોઈએ, તો નિર્ભરતાને સ્વીકારીને અને તેને મજબૂરી ન બનાવીને, આપણે આત્મનિર્ભર અને આત્મનિર્ભર જીવન જીવવું પડશે. રાજદ્વારી અને આર્થિક સંબંધો પણ વિશ્વ સાથે જાળવવા પડશે, પરંતુ તેમના પર સંપૂર્ણ નિર્ભરતા રહેશે નહીં.
પડોશી દેશોમાં હિંસક ઘટનાઓ પર ચિંતા વ્યક્ત કરતા, આરએસએસ વડાએ જણાવ્યું હતું કે પરિવર્તન ફક્ત લોકશાહી માધ્યમથી આવે છે. હિંસા ઉથલપાથલ પેદા કરે છે, પરંતુ સંપૂર્ણ પરિવર્તન નથી. તાજેતરના કહેવાતા ક્રાંતિઓ વિવિધ દેશોમાં થઈ છે, પરંતુ કોઈ નોંધપાત્ર પરિવર્તન આવ્યું નથી. આપણા પડોશી દેશોમાં હિંસક ઉથલપાથલ આપણા માટે ચિંતાનો વિષય છે. આપણા પડોશી દેશો સાથે આપણા સૌહાર્દપૂર્ણ સંબંધો છે, જે ચિંતાનું કારણ છે.
મોહન ભાગવતે કહ્યું, જ્યારે સરકાર લોકોથી દૂર રહે છે, તેમની સમસ્યાઓથી મોટાભાગે અજાણ રહે છે, અને તેમના હિતમાં નીતિઓ બનાવતી નથી, ત્યારે લોકો સરકારનો વિરોધ કરે છે. પરંતુ પોતાની નારાજગી વ્યક્ત કરવા માટે આ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કોઈને ફાયદો કરતું નથી. જો આપણે અત્યાર સુધીની તમામ રાજકીય ક્રાંતિઓના ઇતિહાસ પર નજર કરીએ, તો તેમાંથી કોઈએ ક્યારેય તેનો ઉદ્દેશ્ય પ્રાપ્ત કર્યો નથી. સ્થાપિત સરકારોમાં થયેલી બધી ક્રાંતિઓએ વિકસિત રાષ્ટ્રોને મૂડીવાદી રાષ્ટ્રોમાં પરિવર્તિત કર્યા છે. હિંસક વિરોધ કોઈ હેતુ પ્રાપ્ત કરતો નથી; તેના બદલે, તેઓ બાહ્ય દળોને તેમની રમત રમવા માટે એક પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે.
મોહન ભાગવતે કહ્યું, “આજે, સમગ્ર વિશ્વ અરાજકતાના વાતાવરણમાં છે. આવા સમયે, સમગ્ર વિશ્વ ભારત તરફ જુએ છે. આશાનું કિરણ એ છે કે યુવા પેઢીમાં પોતાના દેશ અને સંસ્કૃતિ પ્રત્યેનો પ્રેમ વધ્યો છે. સમાજ સશક્ત અનુભવે છે અને સરકારની પહેલથી, પોતાની રીતે સમસ્યાઓનો ઉકેલ લાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે. બૌદ્ધિકો પણ પોતાના દેશના કલ્યાણ માટે વધુને વધુ ચિંતિત છે.”
મોહન ભાગવતે કહ્યું, “કુદરતી આફતોમાં વધારો થયો છે. ભૂસ્ખલન અને સતત વરસાદ સામાન્ય બની ગયા છે. આ પેટર્ન છેલ્લા ૩-૪ વર્ષથી જોવા મળી રહી છે. હિમાલય આપણી રક્ષણાત્મક દિવાલ છે અને સમગ્ર દક્ષિણ એશિયા માટે પાણીનો સ્ત્રોત છે. જો વિકાસની વર્તમાન દિશા એ જ આફતોને ઉત્તેજન આપી રહી છે જે આપણે જોઈ રહ્યા છીએ, તો આપણે આપણા નિર્ણયો પર પુનર્વિચાર કરવો જોઈએ. હિમાલયની વર્તમાન સ્થિતિ ચેતવણીની ઘંટડી છે.”
તેમણે કહ્યું, “માનવ ભૌતિક રીતે વિકાસ કરે છે, પરંતુ નૈતિક રીતે નહીં.” આજે, અમેરિકાને એક રોલ મોડેલ માનવામાં આવે છે, અને લોકો ઇચ્છે છે કે ભારત અમેરિકા જેવું જીવન જીવે. જોકે, નિષ્ણાતો માને છે કે આ હાંસલ કરવા માટે વધુ પાંચ પૃથ્વીઓની જરૂર પડશે, અને આવો વિકાસ અશક્ય છે. આપણા દ્રષ્ટિકોણમાં ભૌતિક વિકાસ અને માનવતાના વિકાસ બંનેનો સમાવેશ થાય છે. હજારો વર્ષોથી, આપણે માનવ અને બ્રહ્માંડ બંને માટે એક સુંદર, શાંતિપૂર્ણ અને સહાયક જીવન સ્થાપિત કર્યું છે. આજે, વિશ્વ ફરી એકવાર ભારત પાસેથી અપેક્ષા રાખી રહ્યું છે, અને ભાગ્ય ઈચ્છે છે કે આપણે ફરી એકવાર વિશ્વને આવો માર્ગ બતાવીએ.
મોહન ભાગવતે કહ્યું, “સંઘે તેના દ્રષ્ટિકોણ અને પરંપરાને અનુસરીને ૧૦૦ વર્ષ પૂર્ણ કર્યા છે. સંઘનું દર્શન સ્વયંસેવકો અને સમાજના સંચિત અનુભવો પર આધારિત છે. આખું વિશ્વ આગળ વધ્યું છે, અને આપણે પણ આગળ વધ્યા છીએ. જો આપણે તરત જ પાછળ પડી જઈએ, તો ચક્ર ઉલટું થઈ જશે. આવી સ્થિતિમાં, આપણે ધીમે ધીમે ફેરફારો કરવા જોઈએ અને વિકાસનો પોતાનો માર્ગ બનાવવો જોઈએ, તેને વિશ્વ સમક્ષ રજૂ કરવો જોઈએ, તો જ સાચો વિકાસ થશે. આપણે વિશ્વને ધર્મનું દ્રષ્ટિકોણ આપવું જોઈએ. તે ધર્મ પૂજા કે ખોરાક વિશે નથી; તે એક એવો ધર્મ છે જે દરેકને સ્વીકારે છે અને બધાના કલ્યાણ માટે કાર્ય કરે છે.
