Mumbai,તા.3
અત્યારે બજારમાં આઈપીઓ સીઝન ગરમ છે, પરંતુ દરેક રોકાણકારે સમજવું જોઈએ કે આઈપીઓ ત્યારે જ પૈસા કમાય છે જો તમે સમય, કંપની અને વેલ્યુએશનને સમજો યાદ રાખો કે, ક્રિકેટમાં પણ દરેક બોલ પર બાઉન્ડ્રી હોતી નથી
જો ઓફિસમાં ચા પીતા પીતા આઈપીઓ એટલે કે ‘ઇનિશિયલ પબ્લિક ઓફરિંગ’ની ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ છે, તો સમજો કે બજારમાં આઈપીઓની આઈપીએલ શરૂ થઈ ગઈ છે.
આઈપીઓ સીઝન હવે મેઇનબોર્ડ કંપનીઓથી આગળ વધીને એમએસએમઇ અને એસએમઇ પ્લેટફોર્મ તરફ આગળ વધી ગઈ છે. આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં એનએસઈ ઇમર્જ અને બીએસઈ એસએમઈ પ્લેટફોર્મ પર 150 થી વધુ આઈપીઓ આવ્યા છે.
નવા રિટેલ રોકાણકારો તેને ‘લોટરી’ તરીકે જોઈ રહ્યા છે, પરંતુ નિષ્ણાતો કહે છે કે આ રમત માત્ર ચોગ્ગા-છગ્ગાની નથી, વિકેટ પડવાનું જોખમ પણ મોટું છે. કિશોર પી. ગુપ્તા, સીએનઆઈ રિસર્ચના સીઈઓ ઓસ્ટવાલ કહે છે કે, ‘બજાર હવે એસએમઇ મુદ્દાઓથી છલકાઈ ગયું છે, જેના વ્યવસાયિક મૂળભૂત સાધારણ છે, પરંતુ સબ્સ્ક્રિપ્શન્સ 150 થી 300X સુધી પહોંચી રહ્યા છે.
તે સમજાવે છે કે ‘યુપીઆઈ-આધારિત એપ્લિકેશનની સરળતા અને લિસ્ટિંગ લાભની લાલચથી એક સેગમેન્ટ બનાવવામાં આવ્યું છે જ્યાં વાસ્તવિકતા કરતાં અપેક્ષાઓ વધુ વેચાઈ રહી છે. પરંતુ લિસ્ટિંગ બાદ લિક્વિડિટી ઓછી હોય ત્યારે આ શેરમાં પણ તીવ્ર ઘટાડો થાય છે.
આઈપીઓ પૈસા કમાવવાનું મશીન નથી
ટ્રેડજિનીના સીઓઓ ત્રિવેશ ડી કહે છે, “એસએમઇ આઇપીઓ રોકાણકારોને પૈસા કમાવવાના મશીનો જેવા લાગે છે, પરંતુ વાસ્તવિકતા કંઈક અલગ છે. છ મહિનામાં આવેલા મેઇનબોર્ડ અને એસએમઇ મુદ્દાઓમાંથી, 70 ટકા ડિસ્કાઉન્ટ પર સૂચિબદ્ધ હતા. પાર પર, એટલે કે, જે કિંમતે શેર અથવા બોન્ડ જારી કરવામાં આવ્યો હતો, તે સમાન કિંમતે સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવ્યો હતો.
તેમનું કહેવું છે કે, પ્રમોટર્સ અને મર્ચન્ટ બેન્કર્સ આ ક્રેઝનો લાભ લઈ રહ્યાં છે, પરંતુ મોડા આવતા નાના રોકાણકારો ઘણીવાર ફસાઈ જાય છે. આરબીઆઈએ એમ પણ કહ્યું છે કે પ્રારંભિક ઉછાળા પછી ઓવરસબ્સ્ક્રિપ્શન અને એસએમઇ મુદ્દાઓમાં મોટો ઘટાડો સામાન્ય છે.
ત્રિવેશ ડી કહે છે, “જ્યારે ઝડપી નફો, લિસ્ટિંગ નફો અને માર્કેટ હાઇપ સામાન્ય માણસ માટે પૈસા કમાવવાનો સૌથી સરળ રસ્તો લાગે છે, ત્યારે સમજો કે તમે ખોટી માહિતીની જાળમાં ફસાઈ ગયા છો.
ઊંચા મૂલ્યાંકનોથી સાવચેત રહો!
ઇક્સિગો, ઝેગલ, મીશો, લેન્સકાર્ટ, ગ્રો, પાઇન લેબ્સ જેવી કંપનીઓના આઇપીઓ વિશે ઘણી વાતો થઈ રહી છે. લેન્સકાર્ટનું વેલ્યુએશન લગભગ 70,000 કરોડ રૂપિયા હોવાનું કહેવાય છે. આનો અર્થ એ છે કે તેમાં પ્રાઈઝ-થી-અર્નીંગ રેશ્યો (પી.ઈ) 230 ગણાથી વધુ છે. તે કિંમત કરતા 230 ગણી કિંમતે ખરીદવા જેવું છે.
વેલ્થ મેનેજમેન્ટ પ્લેટફોર્મ Wealthyના સહ-સ્થાપક આદિત્ય અગ્રવાલ કહે છે, “આઈપીઓનો આ બુલિશ રાઉન્ડ અર્થતંત્ર માટે સારું છે, કારણ કે તે મૂડીને એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ખસેડે છે. પરંતુ જો રિટેલ રોકાણકારો ટૂંકા ગાળાના વેપાર માટે તેમાં પ્રવેશ કરી રહ્યા છે, તો તેઓએ ખૂબ સાવચેત રહેવું જોઈએ.
માત્ર જીએમપી (ગ્રે માર્કેટ પ્રીમિયમ) જોઈને રોકાણ કરવું જોખમી હોઈ શકે છે, કારણ કે તે કંપનીની સાચી સ્થિતિ બતાવતું નથી. એસએમઇ શેરોમાં ટ્રેડિંગ વોલ્યુમ ખૂબ જ ઓછું છે. કિશોર પી. ઓસ્તવાલના જણાવ્યા અનુસાર, “પહેલા મહિના પછી, એક સમય એવો આવે છે જ્યારે 1-2 લાખ રૂપિયાનો શેર વેચવાથી પણ કિંમત ઘટે છે. તે મેઇનબોર્ડ જેવું નથી, જ્યાં નુકસાનને ઝડપથી ઘટાડી શકાય છે.
રિટેલ રોકાણકારોએ શું કરવું જોઈએ?
રોકાણકારો કેટલાક પગલાં લઈને નુકસાનથી બચી શકે છે
ફક્ત તે આઈપીઓમાં જ લાગું કરો, જ્યાં લિસ્ટિંગ પછી નોંધપાત્ર ટ્રેડિંગ વોલ્યુમ (લિક્વિડિટી) થવાની સંભાવના છે.
અસામાન્ય રીતે ઊંચા દાવ પર હોય તેવા આઈપીઓથી દૂર રહો.
મર્ચન્ટ બેન્કરનો ટ્રેક રેકોર્ડ તપાસો. જો તેના છેલ્લા ત્રણ એસએમઇ આઇપીઓ ખોટમાં છે, તો તે ખોટો સંકેત છે. કંપનીની વાસ્તવિક વૃદ્ધિ જુઓ, માત્ર લિસ્ટિંગ ગેઇન જ નહીં.
જો ડીઆરએચપીમાં કોઈ આવક વૃદ્ધિ નથી, તો પછી ‘વિસ્તરણ’ વાર્તા તરફ ન જાઓ. તમારા પોર્ટફોલિયોના 10-15 ટકાથી વધુ એક ઇશ્યૂમાં રોકાણ ન કરો.
જો લિસ્ટિંગના બીજા દિવસે એસએમઇ શેરનું પ્રીમિયમ ઘટે છે, તો વહેલા બહાર નીકળો.
બજારની વાસ્તવિક હિલચાલને સમજો
એક નિષ્ણાતે જણાવ્યું હતું કે એસએમઇ કંપનીઓ ઘણીવાર નાના આઈપીઓ લાવે છે. તેના રોકાણકારો, માર્કેટ મેકર્સ અને એચએનઆઈએસ પાસે તે પછી રિયલ ટ્રેડિંગ માટે ખૂબ ઓછા શેર બચ્યા છે. કૃત્રિમ અછતમાં પહેલા દિવસે ભાવ વધે છે અને રોકાણકારોને આકર્ષે છે. પરંતુ સટ્ટાકીય માંગ સમાપ્ત થતાંની સાથે જ શેરમાં ઘટાડો થાય છે.
“આઈપીઓ વિશેની ઉત્તેજના ઘણીવાર ગેરસમજો પર આધારિત હોય છે. આઈપીઓમાંથી એકત્ર કરાયેલા 100 રૂપિયામાંથી માત્ર 19 રૂપિયા પ્લાન્ટ અને મશીનરી માટે, 19 રૂપિયા વર્કિંગ કેપિટલ માટે અને લગભગ ત્રીજા ભાગનો જૂના દેવાની ચુકવણી માટે વપરાય છે.
sptulsian.com આઈપીઓ એક્સપર્ટ ગીતાંજલિ તુલસ્યાન કેડિયા કહે છે, “રિટેલ રોકાણકારોએ કંપનીના બિઝનેસ મોડલ પર ધ્યાન આપવું જોઈએ. જો વ્યવસાય વધી રહ્યો છે અને તેને યોગ્ય ભાવે મળી રહ્યો છે, તો પછી તેના વિશે આરએચપી વાંચો અને રોકાણ કરો. બજારમાં હાઇપ કરવામાં આવેલાં આઇપીઓથી દૂર રહો.
