Bihar ,તા.૮
જરાસંધ મથુરાના રાજા કંસના સસરા હતા. આ ઉપરાંત, તે શ્રી કૃષ્ણનો દુશ્મન નંબર વન પણ હતો. મહાભારત કાળ દરમિયાન તેઓ મગધ રાજ્ય (જેમાં આજના આધુનિક બિહારનો પણ સમાવેશ થાય છે) ના સમ્રાટ હતા. તે સમયે મગધની રાજધાની રાજગૃહ (આધુનિક રાજગીર) હતી. એવું કહેવાય છે કે કંસના વધ પછી, જો કોઈએ ભગવાન કૃષ્ણને સૌથી વધુ પરેશાન કર્યા હોય, તો તે જરાસંધ હતા. જરાસંધના પિતાનું નામ બૃહદ્રથ હતું અને તે મગધ જેવા શક્તિશાળી સામ્રાજ્યના સમ્રાટ હતા. જરાસંધે ઘણા રાજાઓને પોતાની જેલમાં બંધક બનાવ્યા હતા. જોકે, તેમણે કોઈને માર્યા નહીં કારણ કે તેઓ ચક્રવર્તી સમ્રાટ બનવા માંગતા હતા. તેની યોજના એવી હતી કે જે દિવસે તે ૧૦૧મા રાજાને બંદી બનાવશે, તે દિવસે તે મહાદેવને પ્રસન્ન કરવા માટે તેનું બલિદાન આપશે. જરાસંધની બે પુત્રીઓ અસ્તી અને પ્રાપ્તિના લગ્ન કંસ સાથે થયા હતા. પોતાના જમાઈ કંસની હત્યાનો બદલો લેવા માટે, જરાસંધે મથુરા પર ૧૭ વાર હુમલો કર્યો. પાછળથી, શ્રી કૃષ્ણને મથુરા છોડીને ભાગી જવું પડ્યું અને તેમણે દ્વારકા (આધુનિક ગુજરાત) માં પોતાનું નિવાસસ્થાન બનાવ્યું. એટલા માટે શ્રી કૃષ્ણને રણછોડ પણ કહેવામાં આવે છે. ચૂંટણી વર્ષમાં, બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે રાજગીરમાં એ જ જરાસંધની પ્રતિમાનું અનાવરણ કર્યું છે.
જરાસંધનો અખાડો બિહારના રાજગીરમાં આવેલો છે. આ અખાડાનો ઉલ્લેખ મહાભારતમાં પણ છે. કહેવાય છે કે જરાસંધે ૯૯ રાજાઓને હરાવ્યા હતા અને તેમને બલિદાન આપવા માટે કેદ કર્યા હતા. જરાસંધ એક શક્તિશાળી અને અજેય પહેલવાન હતો, તેથી તે રાજાઓને તેના કુસ્તીના મેદાનમાં તેની સાથે કુસ્તી કરવા માટે પડકાર આપતો હતો. જરાસંધનો નાશ કરવા માટે, ભગવાન કૃષ્ણએ ભીમને દ્વંદ્વયુદ્ધમાં કપટનો ઉપયોગ કરીને તેને મારવાની સલાહ આપી. આ સ્થળ જરાસંધના દ્વંદ્વયુદ્ધનું પૌરાણિક સ્થળ માનવામાં આવે છે. આખરે, શ્રી કૃષ્ણના આ કપટથી જરાસંધનો અંત આવ્યો. હવે તે જ જગ્યાએ, બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે જરાસંધની વિશાળ પ્રતિમાનું અનાવરણ કર્યું.
રાજગીરના જરાસંધ સ્મૃતિ ઉદ્યાનમાં ૧૧ ફૂટ ઊંચા શિખર પર મગધ સમ્રાટની ૨૧ ફૂટ ઊંચી પ્રતિમા સ્થાપિત કરવામાં આવી છે. જરાસંધની ભવ્ય પ્રતિમા પિત્તળ ધાતુની બનેલી છે. જરાસંધ સ્મૃતિ પાર્ક આશરે ૧૫ કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. આ આખું સ્મારક જરાસંધના વારસાને સમર્પિત છે. રાજગીરમાં આવેલ જરાસંધ સ્મારક સંકુલ ભીંતચિત્રો દ્વારા જરાસંઘના જન્મથી લઈને મલયુદ્ધના યુદ્ધ સુધીની ઘટનાઓનું નિરૂપણ કરે છે. જરાસંધ સ્મારકની મુલાકાત લેતા ભારત અને વિદેશના પ્રવાસીઓ તેના ભવ્ય ઇતિહાસ અને સાંસ્કૃતિક વારસા વિશે માહિતી મેળવી શકશે.
૨૭ નવેમ્બર, ૨૦૨૨ ના રોજ, નીતિશ કુમારે જરાસંધની પ્રતિમાના નિર્માણની જાહેરાત કરી હતી. તેનું બાંધકામ ૨૦૨૩ માં શરૂ થયું હતું. ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે કહ્યું કે સમ્રાટ જરાસંધની ૨૧ ફૂટ ઊંચી પ્રતિમા સ્થાપિત કરવામાં આવી છે અને અહીં એક પાર્ક પણ તૈયાર છે. બિહારમાં, ચંદ્રવંશી સમુદાયના લોકો સમ્રાટ જરાસંધને પોતાના પૂર્વજ માને છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, વર્ષ ૨૦૨૩ થી જરાસંધ મહોત્સવનું સત્તાવાર રીતે આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે. જરાસંધ મહાભારત કાળનો ખૂબ જ શક્તિશાળી યોદ્ધા હતો. તે કુસ્તીમાં નિષ્ણાત હતો. પ્રાચીન જરાસંધનો અખાડો હજુ પણ રાજગીરમાં હાજર છે.
