આપણે આપણા વડીલો પાસેથી પેઢીઓથી સાંભળતા આવ્યા છીએ કે પૃથ્વી પર એક સુવર્ણ યુગનો સમય હતો, જ્યારે પ્રામાણિકતા, નિઃસ્વાર્થતા, જવાબદારી, જવાબદારી એ બધા ગુણો વિપુલ પ્રમાણમાં હતા અને ભ્રષ્ટાચારનું કોઈ નામોનિશાન નહોતું, ધ્યેય બીજા માટે જીવવાનું હતું, પરંતુ આજે અંધકાર યુગ આવી ગયો છે, ઉપરોક્ત બધા ગુણો અદૃશ્ય થઈ ગયા છે. ભલે વૈશ્વિક સ્તરે મહત્તમ સ્તરે આ હસ્તાક્ષર ખોવાઈ ગયું હોય. આજે આપણે જોઈ રહ્યા છીએ કે બધું જ વ્યક્તિગત કે વહીવટી સ્તર માટે, વ્યક્તિગત કે પારિવારિક લાભ માટે વિચારવામાં અને કરવામાં આવી રહ્યું છે. કાયદા, નિયમો અને નિયમોનું સંશોધન કરવામાં આવે છે. ભલે તેનાથી જનતાને ફાયદો થઈ શકે, પરંતુ પડદા પાછળનો હેતુ કંઈક બીજો જ રહે છે, આપણે વૈશ્વિક સ્તરે આ વટહુકમોમાં બંધારણીય સુધારા, ઇઝરાયલ, પાકિસ્તાન જેવા દેશોમાં ન્યાયિક સુધારા, ભારતમાં દિલ્હી કાયદા વટહુકમ જેવા ઘણા ઉદાહરણો જોઈ શકીએ છીએ, જેણે સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયને બદલી નાખ્યો. આજે, આપણે આ ચર્ચા એટલા માટે કરી રહ્યા છીએ કારણ કે 30 માર્ચ, 2025 ના રોજ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના રાષ્ટ્રપતિ, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે એક મુલાકાતમાં ચેતવણી આપી હતી કે તેઓ તેમના ત્રીજા કાર્યકાળની યોજના બનાવી રહ્યા છે, જેના માટે અમેરિકન બંધારણમાં સુધારો થઈ શકે છે. લીકેજનો લાભ લેવાની પ્રથા મોટી છે, તેથી આજે આપણે મીડિયામાં ઉપલબ્ધ માહિતીની મદદથી લેખો દ્વારા ચર્ચા કરીશું.
મિત્રો, જો આપણે ટ્રમ્પના ત્રીજા કાર્યકાળ માટે અમેરિકન બંધારણમાં ફેરફાર કરવાનું નિવેદન આપીએ, તો તેમણે NBC ન્યૂઝ ચેનલને આપેલા ઇન્ટરવ્યુમાં કહ્યું હતું કે તેઓ રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ત્રીજા કાર્યકાળ માટે વિચારી રહ્યા છે અને તેના માટે બંધારણમાં ફેરફાર કરવાનું વિચારી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે બંધારણમાં ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બનવાના રસ્તાઓ છે અને તેઓ તેના પ્રત્યે ગંભીર છે, જે દરમિયાન ટ્રમ્પને પૂછવામાં આવ્યું કે તે કયા રસ્તા છે? ટ્રમ્પે પછી કહ્યું કે તમે આ કરવા માટે ઘણી રીતો છે, તેમણે પૂછ્યું કે શું જે.ડી. વાન્સ રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે ચૂંટણી લડશે અને ચૂંટણી જીત્યા પછી, શું તેઓ ટ્રમ્પને રાષ્ટ્રપતિ પદ સોંપશે? ટ્રમ્પે તરત જ કહ્યું કે આ પણ એક અસરકારક પદ્ધતિ છે પરંતુ આ સિવાય બીજી ઘણી પદ્ધતિઓ પણ છે. એક મુલાકાતમાં, જ્યારે અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિને તેમના ત્રીજા કાર્યકાળની અગાઉની ચેતવણીઓ વિશે પૂછવામાં આવ્યું, ત્યારે તેમણે જવાબ આપ્યો કે તેઓ મજાક કરી રહ્યા નથી. આ કરવાની કેટલીક રીતો પણ છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે કહ્યું, ઘણા લોકો ઇચ્છે છે કે હું આ કરું, પરંતુ મારો મતલબ છે કે, હું મૂળભૂત રીતે તેમને કહું છું કે આપણે હજુ ઘણો લાંબો રસ્તો કાપવાનો છે, તમે જાણો છો, આ વહીવટનો પ્રારંભિક તબક્કો છે. જણાવી દઈએ કે જો ટ્રમ્પ ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બનવાનો પ્રયાસ કરે છે, તો તેમણે બંધારણનો અભ્યાસ કરવો પડશે, આ માટે તેમને યુએસ સંસદ અને રાજ્યોના સમર્થનની જરૂર પડશે. આ માટે ટ્રમ્પે યુએસ સેનેટ અને હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટિવ્સમાં બે તૃતીયાંશ બહુમતીથી બિલ પસાર કરાવવું પડશે. ટ્રમ્પનો વર્તમાન કાર્યકાળ 2029 માં સમાપ્ત થશે. અમેરિકામાં બે વાર રાષ્ટ્રપતિ બનવાની જોગવાઈ છે. નવેમ્બર 2024 માં તેઓ બીજી વખત દેશના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાયા હતા. ટ્રમ્પે નવેમ્બરમાં ચૂંટણી જીત્યા પછી અને જાન્યુઆરીમાં શપથ લેતા પહેલા ઘણી વખત ત્રીજા કાર્યકાળ માટે ચૂંટણી લડવાની વાત કરી છે. દરમિયાન, જાન્યુઆરીમાં, ટ્રમ્પની રિપબ્લિકન પાર્ટીના એક સભ્યએ પણ સંસદમાં એક બિલ રજૂ કર્યું હતું, આ બિલ સંસદના નીચલા ગૃહના પ્રતિનિધિ ગૃહમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું જેથી ટ્રમ્પ ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બની શકે. આ બિલમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે જો કોઈ વ્યક્તિ સતત બે ટર્મ માટે રાષ્ટ્રપતિ રહી હોય, તો તે ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે ચૂંટાઈ શકતો નથી, પરંતુ ટ્રમ્પ 2020 ની ચૂંટણીમાં બિડેન સામે હારી ગયા હતા, તેથી તે ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાઈ આવવા માટે લાયક છે. અત્યાર સુધીનો સૌથી સ્પષ્ટ સંકેત એ છે કે ટ્રમ્પ બંધારણીય અવરોધોને દૂર કરવાના રસ્તાઓ પણ શોધી શકે છે. ૧૯૫૧માં ઉમેરવામાં આવેલા બંધારણના ૨૨મા સુધારા હેઠળ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં કોઈપણ વ્યક્તિ બે વારથી વધુ વખત રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાઈ શકતી નથી. આ કિસ્સામાં, ટ્રમ્પના આ નિવેદનને કાનૂની રીતે શંકાસ્પદ માનવામાં આવી રહ્યું છે અને નિષ્ણાતોના મતે, તેનો અમલ કરવો લગભગ અશક્ય બનશે.
મિત્રો અમેરિકન બંધારણના 22મા સુધારા મુજબ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના રાષ્ટ્રપતિનો કાર્યકાળ ફક્ત બે કાર્યકાળ સુધી મર્યાદિત છે અને તે ચાર વર્ષ માટે છે, પછી ભલે તે સતત હોય કે ન હોય. બંધારણીય સુધારાને ઉથલાવી દેવાના પ્રસ્તાવ માટે કોંગ્રેસના બંને ગૃહોમાં બે તૃતીયાંશ મત અને 50 યુએસ રાજ્યોમાં રાજ્ય વિધાનસભાના ત્રણ-ચતુર્થાંશ બહુમતીનો ટેકો જરૂરી છે. 22મો સુધારો પસાર થયા પછી કોઈપણ યુએસ રાષ્ટ્રપતિએ ત્રીજી મુદત માંગી નથી. પહેલા આ પરંપરા નહોતી. બે ટર્મના રાષ્ટ્રપતિ પદની પરંપરા 1796 થી શરૂ થાય છે, જ્યારે જ્યોર્જ વોશિંગ્ટને બે ટર્મ પૂર્ણ કર્યા પછી સ્વેચ્છાએ પદ છોડ્યું હતું. આ પછી, એક નવું ઉદાહરણ સ્થાપિત થયું. તેનું પાલન ૧૪૦ વર્ષથી વધુ સમય સુધી કરવામાં આવ્યું. નોર્થઇસ્ટર્ન યુનિવર્સિટીના બંધારણીય કાયદાના નિષ્ણાત કહે છે કે ટ્રમ્પ માટે ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બનવાનો કોઈ કાનૂની આધાર નથી, જ્યારે યુનિવર્સિટીના ચૂંટણી કાયદાના પ્રોફેસર મુલરે કહ્યું કે 12મા સુધારા હેઠળ, જો કોઈ વ્યક્તિ રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે અયોગ્ય હોય, તો તે ઉપરાષ્ટ્રપતિ પણ ન બની શકે. મુલરે એમ પણ કહ્યું, “રાષ્ટ્રપતિના કાર્યકાળની મર્યાદા ઓળંગવાનો કોઈ જાદુઈ રસ્તો નથી.” ટ્રમ્પે દાવો કર્યો છે કે તેઓ અમેરિકામાં અત્યાર સુધીના સૌથી લોકપ્રિય રિપબ્લિકન નેતા છે. જોકે, ગેલપ પોલના ડેટા અનુસાર, 9/11 પછી, જ્યોર્જ ડબલ્યુ. બુશની લોકપ્રિયતા 90 ટકા સુધી પહોંચી ગઈ હતી, જે ટ્રમ્પના દાવાને ખોટો સાબિત કરે છે. જોકે ટ્રમ્પે સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે આ વિશે વિચારવું હજુ વહેલું છે, પરંતુ તેમના નિવેદનથી રાજકીય અને કાનૂની વર્તુળોમાં ખળભળાટ મચી ગયો છે. ચાલો કહીએ કે ટ્રમ્પ તેમના બીજા કાર્યકાળના અંતે 82 વર્ષના થશે. તો તેમને પૂછવામાં આવ્યું કે શું તેઓ તે સમયે દેશની સૌથી મુશ્કેલ નોકરીમાં સેવા આપવાનું ચાલુ રાખવા માંગે છે, તો તેમણે કહ્યું, ખૈર, મુજે કામ કરના હૈ.
મિત્રો, જો આપણે ઉત્તરાધિકારના દૃષ્ટિકોણથી ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બનવાની નીતિ બનાવીએ, તો ટ્રમ્પના ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બનવાનો પ્રશ્ન પણ ઉભો થયો છે કારણ કે અમેરિકન બંધારણમાં એક લૂપ હશે જેના કારણે આ શક્ય બની શકે છે. વાસ્તવમાં, 22મા સંશોધન મુજબ, અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ બે વારથી વધુ ચૂંટાઈ શકતા નથી, પરંતુ તેઓ ઉત્તરાધિકારની પ્રક્રિયા દ્વારા ફરીથી આ ભૂમિકા ભજવી શકે છે. ઉત્તરાધિકારની પ્રક્રિયા કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે પ્રક્રિયા દ્વારા સમજી શકાય છે. વાસ્તવમાં, યુએસ બંધારણના 22મા સુધારા મુજબ, બે વાર ચૂંટાયેલા રાષ્ટ્રપતિ ત્રીજા ઉત્તરાધિકારી તરીકે આ જવાબદારી નિભાવી શકે છે. જો ટ્રમ્પ બીજા કાર્યકાળના અંત પછી ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ માટે ચૂંટણી લડે છે અને તેમના સાથીના વિજય પછી રાષ્ટ્રપતિ પદ પરથી રાજીનામું આપે છે, તો તેઓ અનુગામી તરીકે ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિની ભૂમિકા સંભાળી શકે છે. ડેઇલી મેઇલના અહેવાલ મુજબ, જો રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ આ રણનીતિને અનુસરે છે, તો તેઓ 2029 પછી અને કદાચ 2037 સુધી વ્હાઇટ હાઉસમાં કામ કરવાનું ચાલુ રાખી શકે છે. ટ્રમ્પ ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બનવા માટે મુખ્ય રણનીતિ એવી હોઈ શકે છે કે ટ્રમ્પ 2028 માં રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે તેમના વિશ્વાસુ સાથીઓમાંથી એક જે.ડી. વાન્સ સામે ચૂંટણી લડે અને જો વાન્સ ચૂંટણી જીત્યા પછી રાજીનામું આપે, તો ટ્રમ્પ આગામી કાર્યકાળ માટે રાષ્ટ્રપતિ રહી શકે છે. આ એક એવી રણનીતિ છે જે બે વારથી વધુ વખત રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાઈ આવવા પરના બંધારણીય પ્રતિબંધનું ઉલ્લંઘન કરશે નહીં. ટ્રમ્પ 2032 માં આ પ્રક્રિયાને પુનરાવર્તિત કરી શકે છે, અને જો તેઓ ચૂંટણી પહેલાં રાજીનામું આપે છે, તો તેઓ ફરીથી ઉપરાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટણી લડી શકે છે અને ઉત્તરાધિકારની તે જ પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ કરીને તેમનું રાષ્ટ્રપતિ પદ પાછું મેળવી શકે છે.
તો, જો આપણે ઉપરોક્ત સમગ્ર વિધાનનો અભ્યાસ કરીએ અને તેનું વિશ્લેષણ કરીએ, તો આપણને ખબર પડશે કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની મોટી ચેતવણી – તેમને ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ બનતા અટકાવતો કાયદો – શું યુએસએનું બંધારણ બદલાશે? વિશ્વના દરેક દેશના કાયદા અને બંધારણમાં કેટલીક ખામીઓના રૂપમાં લીકેજનો લાભ લેવાની પ્રથા.
-સંકલનકાર લેખક – કર નિષ્ણાત કટારલેખક સાહિત્યકાર આંતરરાષ્ટ્રીય લેખક વિચારક કવિ સંગીત માધ્યમ સીએ(એટીસી) એડવોકેટ કિશન સંમુખદાસ ભાવનાનિન ગોંદિયા મહારાષ્ટ્ર 9284141425
