Bangladesh,તા.૫
૫ ઓગસ્ટે બાંગ્લાદેશમાં વિદ્યાર્થી નેતૃત્વમાં થયેલા મોટા બળવાના એક વર્ષ પછી અને ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન શેખ હસીનાના દેશ છોડ્યા પછી પણ, દેશ હજુ સુધી રાજકીય સ્થિરતા પ્રાપ્ત કરી શક્યો નથી. હસીનાના ૧૫ વર્ષ લાંબા શાસનનો અંત એક લોહિયાળ બળવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર વિજેતા મોહમ્મદ યુનુસે ભારત ભાગી ગયાના ત્રણ દિવસ પછી વચગાળાની સરકારના વડા તરીકે કાર્યભાર સંભાળ્યો. તેમણે વ્યવસ્થા પુનઃસ્થાપિત કર્યા પછી નવી ચૂંટણીઓનું વચન આપ્યું હતું, પરંતુ પરિસ્થિતિ એવી જ છે.
ન્યૂ યોર્ક સ્થિત માનવ અધિકાર જૂથ હ્યુમન રાઇટ્સ વોચના એશિયા ડિરેક્ટર મીનાક્ષી ગાંગુલીએ જણાવ્યું હતું કે શેખ હસીનાના દમનકારી શાસન સામે હિંસાના ભય છતાં એક વર્ષ પહેલા રસ્તા પર ઉતરેલા હજારો લોકો હજુ પણ નિરાશ છે. વચગાળાની સરકાર તેની માનવ અધિકાર પ્રતિબદ્ધતાઓ પૂર્ણ કરવામાં નિષ્ફળ ગઈ છે, જૂથે જણાવ્યું હતું.
યુનુસ સરકારે ૧૧ સુધારા કમિશનની સ્થાપના કરી છે, જેમાં રાષ્ટ્રીય સર્વસંમતિ આયોગનો સમાવેશ થાય છે જે મુખ્ય રાજકીય પક્ષો સાથે ચૂંટણી પ્રક્રિયા પર કામ કરી રહ્યું છે. પરંતુ અત્યાર સુધી ચૂંટણીના સમયપત્રક અને પ્રક્રિયા પર કોઈ સર્વસંમતિ બની નથી. મહિલાઓ અને લઘુમતીઓ પર ધાર્મિક ઉગ્રવાદી હુમલાઓ વધ્યા છે. જોકે માનવ અધિકાર જૂથો કહે છે કે બળજબરીથી ગુમ થવા જેવા કેટલાક અત્યાચારો બંધ થઈ ગયા છે, મનસ્વી અટકાયતના આરોપો હવે સામે આવી રહ્યા છે.
હ્યુમન રાઇટ્સ વોચે કહ્યું, દેશમાં રાજકીય અસ્થિરતા ચાલુ છે. ભૂતપૂર્વ પીએમ ખાલિદા ઝિયાના નેતૃત્વ હેઠળના બાંગ્લાદેશ નેશનાલિસ્ટ પાર્ટીએ ડિસેમ્બર અથવા ફેબ્રુઆરીમાં ચૂંટણીની માંગ કરી છે, જ્યારે યુનુસ સરકાર એપ્રિલમાં ચૂંટણીની વાત કરી રહી છે. યુનુસ સરકારમાં પ્રતિબંધિત ઇસ્લામિક પક્ષોને ઉભરવાની તક મળી. જમાત-એ-ઇસ્લામીનો પણ વિકાસ થયો, જેના કારણે ભય પેદા થયો છે કે કટ્ટરવાદી શક્તિઓ દેશની રાજનીતિને વિભાજીત કરી શકે છે.
રાજકીય વિશ્લેષક નઝમુલ અહસાન કલીમુલ્લાહે કહ્યું, ઇસ્લામિક દળોનો ઉદય દર્શાવે છે કે ભવિષ્યમાં, કટ્ટરવાદના મૂળ બાંગ્લાદેશમાં ઊંડા ઉતરી શકે છે. તેમણે કહ્યું, લોકો યુનુસ સરકાર પાસેથી અપેક્ષા રાખતા હતા કે તે ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં સુધારાને પ્રાથમિકતા આપશે, પરંતુ તે તક ગુમાવી રહી હોય તેવું લાગે છે. આંદોલન દરમિયાન બારીમાંથી ફોન પર વાત કરતી વખતે ગોળી વાગી ગયેલા મેહરૂનિસાના પિતા મુશર્રફ હુસૈને કહ્યું, આ ફક્ત સત્તા પરિવર્તન માટેનું આંદોલન નહોતું, પરંતુ તે ઊંડી નિરાશાની અભિવ્યક્તિ હતી. ૫૪ વર્ષ પછી પણ, આપણને વાસ્તવિક સ્વતંત્રતા મળી નથી.
આજે બાંગ્લાદેશની શેરીઓમાં ભય અને અવિશ્વાસનું વાતાવરણ છે. માત્ર એક વર્ષમાં ૬૩૭ લોકોને માર મારીને મોતને ઘાટ ઉતારી દેવામાં આવ્યા, જેમાં ૪૧ પોલીસ અધિકારીઓનો પણ સમાવેશ થાય છે. જ્યાં એક સમયે અદાલતો નિર્ણયો આપતી હતી, ત્યાં હવે ભીડ સજા સંભળાવે છે. ઘણી ઘટનાઓ ચોરી કે છેડતી જેવા નાના આરોપોથી શરૂ થાય છે અને રાજકીય કે સાંપ્રદાયિક દ્વેષમાં ફેરવાય છે. માનવાધિકાર સંગઠનોનું કહેવું છે કે માર્યા ગયેલા ૭૦% થી વધુ લોકો અવામી લીગ સાથે સંકળાયેલા હતા.
