China,તા.૨૭
ભારત અને ચીન વચ્ચે ૪ વર્ષથી ચાલી રહેલો તણાવ હવે ઘણી હદ સુધી ઓછો થઈ ગયો છે. ખાસ વાત એ છે કે બદલાતા વૈશ્વિક વાતાવરણમાં ચીન પોતે ભારત સાથેના પોતાના સંબંધોને મજબૂત બનાવવામાં વ્યસ્ત છે. આવી સ્થિતિમાં, હિન્દી-ચીની ભાઈ ભાઈનું જૂનું સૂત્ર ફરી એકવાર જીવંત થતો દેખાય છે. ગયા વર્ષે રિયો ડી જાનેરોમાં પીએમ મોદી અને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ વચ્ચે થયેલી દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટોથી બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો પરનો બરફ પીગળી ગયો છે. ઉપરાંત, આ બેઠકે હવે શાંતિ અને સુમેળભર્યા સંબંધોનો નવો પાયો નાખ્યો છે.
ચીન-ભારત સરહદી બાબતો પર કન્સલ્ટેશન અને કોઓર્ડિનેશન માટે કાર્યકારી પદ્ધતિ વાટાઘાટોમાં ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ કરી રહેલા વરિષ્ઠ ભારતીય રાજદ્વારી ગૌરાંગલાલ દાસે ચીનના સહાયક વિદેશ પ્રધાન હોંગ લીને મળ્યા અને બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો અને સરહદી પરિસ્થિતિ પર વિચારોનું આદાન-પ્રદાન કર્યું. મંગળવારે ૩૩મી બેઠકમાં ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ વિદેશ મંત્રાલયમાં સંયુક્ત સચિવ (પૂર્વ એશિયા) ગૌરાંગલાલ દાસે કર્યું હતું અને બાદમાં હોંગને મળ્યા હતા.
ચીનના વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા જારી કરાયેલી એક અખબારી યાદીમાં જણાવાયું છે કે બંને પક્ષોએ પરસ્પર સંબંધો, બંને દેશો વચ્ચેની સરહદી સ્થિતિ અને અન્ય મુદ્દાઓ પર વિચારોનું આદાન-પ્રદાન કર્યું. ભારત અને ચીને મંગળવારે બેઇજિંગમાં રાજદ્વારી વાટાઘાટોનું એક નવું સંસ્કરણ યોજ્યું હતું, જેમાં અસરકારક સરહદ વ્યવસ્થાપન સુનિશ્ચિત કરવા અને સરહદ પારના સહયોગ અને આદાનપ્રદાનની વહેલી તકે પુનઃસ્થાપના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં સરહદ પારની નદીઓ અને કૈલાશ-માનસરોવર યાત્રાનો સમાવેશ થાય છે. ડબ્લ્યુએમસીસી બેઠકમાં, બંને પક્ષોએ ડિસેમ્બરમાં રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજિત ડોભાલ અને ચીનના વિદેશ પ્રધાન વાંગ યી વચ્ચે ખાસ પ્રતિનિધિ સ્તરની વાટાઘાટો દરમિયાન લેવાયેલા નિર્ણયોને અમલમાં મૂકવા માટે વિવિધ પગલાં અને દરખાસ્તો પર વિચાર કર્યો.
વિદેશ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, ભારત અને ચીન આ વર્ષના અંતમાં ભારતમાં યોજાનારી આગામી ખાસ પ્રતિનિધિઓની બેઠક માટે “પર્યાપ્ત તૈયારીઓ” કરવા માટે સાથે મળીને કામ કરવા પણ સંમત થયા છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બેઠક “સકારાત્મક અને રચનાત્મક” વાતાવરણમાં યોજાઈ હતી અને બંને પક્ષોએ સરહદી વિસ્તારોમાં વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખાની પરિસ્થિતિની “વ્યાપક” સમીક્ષા કરી હતી. વિદેશ મંત્રાલયે ભાર મૂક્યો હતો કે એકંદર દ્વિપક્ષીય સંબંધોના સુગમ વિકાસ માટે સરહદ પર શાંતિ અને સ્થિરતા “મહત્વપૂર્ણ” છે. ચીનના વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા જારી કરાયેલા એક નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બંને પક્ષોએ બેઠક “સકારાત્મક, રચનાત્મક અને દૂરંદેશી” વલણ સાથે યોજી હતી.
ચીને જણાવ્યું હતું કે ચર્ચાઓ ૨૩મી એસઆર વાટાઘાટોમાં સરહદ સંવાદ, સરહદ નિયંત્રણ, સરહદ પારના આદાનપ્રદાન અને સહયોગ પર થયેલી સર્વસંમતિના અમલીકરણ પર કેન્દ્રિત હતી. નિવેદન અનુસાર, બંને પક્ષો ચીન-ભારત સરહદી વિસ્તારમાં શાંતિ અને સ્થિરતા જાળવવા માટે વ્યવહારુ અને અસરકારક પગલાં લેવા અને ચીન-ભારત સરહદ મુદ્દા પર આગામી ૨૪મી ખાસ પ્રતિનિધિઓની બેઠક માટે સક્રિય રીતે તૈયારી કરવા સંમત થયા.
