દિવાળીનો તહેવાર ખાસ કરીને અંધકારમાં પ્રકાશનો તહેવાર છે. આ દિવસે, સૂર્ય ભગવાન તેમની સૌથી નીચલી રાશિ તુલા રાશિમાં હોય છે અને પૃથ્વી પર તેમનો પ્રકાશ ઓછો હોય છે. ઋષિઓના મતે, ચંદ્ર અને સૂર્ય વચ્ચેના અસંતુલનના કારણે રાત્રે દીવા પ્રગટાવવાની પરંપરા શરૂ થઈ હતી.
દિવાળીનો તહેવાર ફરી એકવાર આપણા ઘરઆંગણે આવી રહ્યો છે, ત્યારે આકાશ અને ધરતી બંને દીવાઓના ઝગમગાટથી પ્રકાશિત થાય છે. આજે દીવો પ્રગટાવીને માત્ર ઘરને જ રોશન કરવાનું નથી, અંદરનો અંધકાર પણ દૂર કરવાનો છે. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં દીવો પ્રગટાવવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. અહીં દીવો માત્ર પ્રકાશનું સાધન નથી, પણ ભગવાનને આપણી પ્રાર્થનાઓ પહોંચાડવાનું માધ્યમ પણ છે. ચાલો જાણીએ જ્યોતિષી શશિ શેખર ત્રિપાઠી પાસેથી દીવો પ્રગટાવવાનું મહત્વ અને શાસ્ત્રો શું કહે છે.
દરેક ધાર્મિક વિધિની શરૂઆત દીપ પ્રગટાવવાથી થાય છે, જેમાં દીવાને ભગવાન અને ભક્ત વચ્ચે સંચારનું માધ્યમ માનવામાં આવે છે. દીવો, અગ્નિ દેવતાનું પ્રતીક છે, જે ભક્તની લાગણીઓ અને દેવતાઓને શુભેચ્છાઓ આપે છે. ઋગ્વેદમાં ઉલ્લેખ છે, “અગ્નિદેવ! “તમારો રસ્તો ધુમાડો અને મુશ્કેલ હોવા છતાં, તમે દેખાતાની સાથે જ અંધકાર આપોઆપ દૂર થઈ જાય છે.”
એવું માનવામાં આવે છે કે દીપના પ્રકાશથી જીવનનો દરેક અંધકાર દૂર થઈ શકે છે. મનના અંધકારને દૂર કરવા માટે પણ દીવો મહત્વપૂર્ણ છે, જે પૃથ્વી, અવકાશ અને અંડરવર્લ્ડ – ત્રણેય લોકમાં હાજર છે; સવાર, બપોર અને સાંજે; તે બાળપણ, યુવાની અને વૃદ્ધાવસ્થા સાથે જોડાયેલા અંધકારને દૂર કરવામાં મદદરૂપ છે.
ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર ઘરનો કોઈપણ ખૂણો અંધારો ન હોવો જોઈએ. માત્ર દિવાળીના દિવસે જ નહીં પરંતુ દરરોજ રાત્રે આખા ઘરમાં થોડો સમય પ્રગટાવવો જોઈએ. એવું કહેવાય છે કે જ્યાં દીવો પ્રગટાવવામાં આવે છે ત્યાં દેવી લક્ષ્મીનું આગમન થાય છે અને તે સ્થાન શુદ્ધ થાય છે.
દિવાળીનો તહેવાર ખાસ કરીને અંધકારમાં પ્રકાશનો તહેવાર છે. આ દિવસે, સૂર્ય ભગવાન તેમની સૌથી નીચલી રાશિ તુલા રાશિમાં હોય છે અને પૃથ્વી પર તેમનો પ્રકાશ ઓછો હોય છે. ઋષિઓના મતે, ચંદ્ર અને સૂર્ય વચ્ચેના અસંતુલનના કારણે રાત્રે દીવા પ્રગટાવવાની પરંપરા શરૂ થઈ હતી. ઘોર અમાવસ્યા પર દીવો પ્રગટાવવાથી વાતાવરણ સંતુલિત રહે છે અને ચારે તરફ ઉર્જા વહે છે. કારતક માસને દીવા પ્રગટાવવાનો મહિનો માનવામાં આવે છે, જેમાં દરેક ઘરમાં દીવા ઝળહળતા જોવા મળે છે.
– પૂજા સ્થાન પર દીવો કરતા પહેલા તેનું આસન યોગ્ય રીતે બનાવવું જોઈએ. શાસ્ત્રો અનુસાર ચોખા, ગોબર અથવા ધાતુથી બનેલા આસન પર દીવો રાખવો યોગ્ય માનવામાં આવે છે. સંદેશવાહક તરીકે કામ કરતા દીવાને માન આપવું એ આપણી ફરજનો એક ભાગ છે. શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “તમારે તમારી પ્રાર્થના દેવતા સુધી પહોંચાડનારનો અનાદર ન કરવો જોઈએ.”
– દિવાળી પર, ચાલો આપણે આપણા બધા ઘરોમાં દીવા પ્રગટાવીને માત્ર ભૌતિક અંધકાર જ નહીં પરંતુ આપણા મનમાં છુપાયેલા અંધકારને પણ દૂર કરવાનો સંકલ્પ કરીએ.
