Pakistan,તા.07
પાકિસ્તાન લાંબા સમયથી આર્થિક મંદી અને દેવાંના બોજ હેઠળ છે. તેનાથી નારાજ થયેલા ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ(IMF) એ પાકિસ્તાન સરકારને સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે તે પોતાના વેપારના આંકડાઓમાં $11 અબજની હેરાફેરીનો જાહેરમાં ખુલાસો કરે અને તેનું નિરાકરણ લાવે. એક્સપ્રેસ ટ્રિબ્યુનના રિપોર્ટ મુજબ, પાકિસ્તાનની સરકારી સંસ્થાઓએ છેલ્લા બે વર્ષમાં IMFને ખોટા ડેટા આપીને ગેરમાર્ગે દોર્યું હતું.
આ રિપોર્ટમાં સરકારી સૂત્રોના હવાલાથી જણાવવામાં આવ્યું છે કે પાકિસ્તાન રેવન્યુ ઓટોમેશન લિમિટેડ (PRAL) દ્વારા રિપોર્ટ કરાયેલા આયાતના આંકડા, નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટે પાકિસ્તાન સિંગલ વિન્ડો (PSW) દ્વારા રિપોર્ટ કરાયેલા આયાતના ડેટા કરતાં $5.1 અબજ ઓછા હતા. પછીના નાણાકીય વર્ષમાં આ તફાવત વધીને $5.7 અબજ થઈ ગયો.
PSWના આયાત આંકડાઓને વધુ વ્યાપક અને સચોટ માનવામાં આવે છે. સૌથી મોટી વાત એ છે કે આ આંકડા સ્ટેટ બેન્ક ઓફ પાકિસ્તાનના ફ્રેઇટ-ઓન-બોર્ડ-આધારિત (FOB) આયાત ડેટા કરતાં પણ વધુ નીકળ્યા, જેનો ઉપયોગ દેશના બાહ્ય સંતુલનની ગણતરીમાં થાય છે.
IMFએ સમીક્ષા વાર્તા પહેલાં પાકિસ્તાન સ્ટેટિસ્ટિક્સ બ્યુરો (PBS) અને યોજના અને વિકાસ મંત્રાલયનો સંપર્ક કર્યો હતો. બેઠકોમાં, IMFએ ભલામણ કરી કે પાકિસ્તાન વેપારના આંકડાઓની વિસંગતતાઓ અને કાર્યપ્રણાલીના ફેરફારોને સ્પષ્ટ કરવા માટે પારદર્શક સંચાર નીતિ અપનાવે, જેથી સરકાર અને ડેટાનો ઉપયોગ કરનારાઓ વચ્ચેનો અવિશ્વાસ દૂર કરી શકાય.
પાકિસ્તાની અધિકારીઓએ ભૂલ સ્વીકારી છે કે જિનીવા સ્થિત આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર કેન્દ્રને રજૂ કરાયેલા વેપારના આંકડા વ્યાપક નહોતા અને તેમાંથી આયાતના અમુક આંકડા ગાયબ હતા. તેમણે જણાવ્યું કે આ ઓછી રિપોર્ટિંગ (under-reporting) મુખ્ય વેપાર ડેટા સ્ત્રોત તરીકે PRAL (ફેડરલ બોર્ડ ઓફ રેવન્યુ હેઠળ) માંથી PSW (કસ્ટમ અધિકારીઓ સાથેનું સ્વતંત્ર એકમ)માં બદલાવનું પરિણામ હતું.
PSW ડેટા દેશની તમામ આયાત એન્ટ્રીઓને આવરી લે છે, જેમાં વેપાર સુવિધા યોજનાઓ સંબંધિત એન્ટ્રીઓ પણ સામેલ છે. તેનાથી વિપરીત, PRALના ડેટાસેટમાં કાચા માલની સાથે અન્ય ઘણી કેટેગરીઓ સામેલ નથી. $11 અબજ સાથે જોડાયેલી આ હેરાફેરી ત્યારે સામે આવી જ્યારે અધિકારીઓએ પાકિસ્તાની આયાતકારો અને ચીની નિકાસકારો દ્વારા જણાવવામાં આવેલા વેપારના આંકડાઓની તપાસ શરૂ કરી.
IMFની કડકાઈને કારણે પાકિસ્તાન સરકાર પર અસર થઈ છે. વડાપ્રધાન શહબાઝ શરીફે કહ્યું છે કે સરકાર IMF પરની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે મલેશિયા સાથે આર્થિક સહયોગ વધારી રહી છે.
આ સમગ્ર મામલે પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શહબાઝ શરીફે ખામીઓની તપાસ માટે તાત્કાલિક એક કમિટીની રચના કરી છે. ત્યાં જ, છેલ્લા પાંચ વર્ષના આંકડાઓની સમીક્ષા કરવા પર એ પણ જાણવા મળ્યું છે કે PBS, PRAL પાસેથી વેપારના આંકડા મેળવવા માટે એક જૂની ક્વેરી સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરી રહ્યું હતું, જેના કારણે વર્ષોથી ઓછી રિપોર્ટિંગની ફરિયાદ ચાલુ હતી.
સૌથી વધુ ખામીઓ કાપડ સેક્ટરમાં જોવા મળી, જ્યાં લગભગ $3 અબજની આયાત રજૂ કરાયેલા સત્તાવાર આંકડાઓમાંથી ગાયબ હતી. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ધાતુની આયાત પણ લગભગ $1 અબજ ઓછી દર્શાવવામાં આવી હતી. IMF દ્વારા પારદર્શિતાના આહ્વાન છતાં, અધિકારીઓ સુધારાઓને સાર્વજનિક કરવામાં ખચકાટ અનુભવી રહ્યા હતા, કારણ કે તેમને ડર હતો કે સુધારેલા આંકડા ચોખ્ખી નિકાસની ગણતરીઓ અને આર્થિક વિકાસના અંદાજોને અસર કરી શકે છે.
