તાજેતરમાં India-Pakistan conflict, ખાસ કરીને Pahalgamમાં થયેલા Terrorist હુમલા પછી મે મહિનાની ઘટનાઓમાં, બંને રાષ્ટ્રો વચ્ચે લશ્કરી અથડામણોમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. બંને પક્ષોએ Airplane, Missiles અને Drone Systems સહિત અદ્યતન શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કર્યો, જે પ્રાદેશિક યુદ્ધના તકનીકી પરિદૃશ્યમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન દર્શાવે છે.
Indian Military Arsenal
1. Air Power
* Dassault Rafale Fighter Jets:
Indiaની આક્રમક કામગીરીના અભિન્ન ભાગ તરીકે, Rafale Jets SCALP (સ્ટોર્મ શેડો) Cruse Missiles અને AASM હેમર ગ્લાઇડ બોમ્બથી સજ્જ હતા. આ ચોકસાઇથી ભરેલા અને માર્ગદર્શિત (Guided) દારૂગોળાઓ-મિસાઇલોએ Pakistani પ્રદેશમાં ઊંડા પ્રહારોને સક્ષમ બનાવ્યા હતા, મુઝફ્ફરાબાદ જેવા પ્રદેશોમાં કથિત Terrorist છાવણીઓને નિશાન બનાવ્યા હતા.
* DU-30MKI અને Mirage 2000:
આ બહુ-ભૂમિકા (Multi Role) Fighter Jet Planeએ વિવિધ સહાય પૂરી પાડી હતી, હવાઈ શ્રેષ્ઠતા અને જમીની હુમલા મિશન બંનેમાં સામેલ હતા.
2. Missiles and Precision Munitions
* Brahmos Cruse Missiles:
Russia સાથે સંયુક્ત રીતે વિકસિત, આ Supersonic Missilesનો ઉપયોગ વ્યૂહાત્મક લક્ષ્યો સામે High Speed પ્રહારો માટે કરવામાં આવ્યો હતો.
* SkyStriker Loitering Munition:
ઇઝરાયલી મૂળની System, Sky Strikerનો ઉપયોગ ચોકસાઇથી હુમલો કરવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો, જે Real-Time સાથે ચોક્કસ લક્ષ્યોને તબાહ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
3. Air Defence System
* S-400 Air Defence System:
Russian બનાવટની Advance Air Defence System, S-400 Aircraft અને Missile સહિતના આવનારા જોખમોને અટકાવવા, નિષ્ક્રિય કરવા અને હવામાં જ તબાહ કરવા માટે તૈનાત કરવામાં આવી હતી.
* AKASH and L-70 Guns:
સ્વદેશી Air Defence Systems, Akash Missiles and L-70 વિમાન વિરોધી Gunsનો ઉપયોગ Drone જેવા ખુબ ઓછી ઊંચાઈ પર ઉડતા જોખમોનો સામનો કરવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો.
4. Drone
Harop Kamikaze Drones:
આ loitering munition systems નક્કી કરેલા લક્ષ્યોને તબાહ કરવા માટે લોન્ચ કરવામાં આવી હતી.
5. Artillery and Ground Forces
Pinaka and Smerch Rocket Systems:
આ Multiple-Launch Rocket Systems દુશ્મનના સ્થાનોને ભેદવા અને તબાહ કરવા ફાયર ક્ષમતાઓ પૂરી પાડે છે.
M-777 Howitzers and K-9 Vajra:
Ultra Light and સ્વ-સંચાલિત આર્ટિલરી સિસ્ટમ્સ જે જમીન પરના હુમલામાં ગતિશીલતા અને ચોકસાઇ પ્રદાન કરે છે.
પાકિસ્તાની લશ્કરી શસ્ત્રાગાર
1. Air Power:
J-10C Fighter Jets:
ચીનમાં બનેલા J-10C Fighter Jets, જે પીએલ-15 લાંબા અંતરની Air to Air મિસાઇલોથી સજ્જ છે, તે ભારતીય રાફેલ જેટ સાથે અથડાયા હોવાના અહેવાલ છે, જેમાં ઓછામાં ઓછા બે તોડી પાડવાના દાવા કરવામાં આવ્યા છે.
JF-17 Thunder:
ચીન સાથે સંયુક્ત સાહસ, આ બહુવિધ-ભૂમિકા ધરાવતા ફાઈટર વિમાનોએ રક્ષણાત્મક અને આક્રમક કામગીરીમાં ભાગ લીધો હતો.
2. Missiles and Precision Munitions:
સ્વદેશી મિસાઇલો:
પાકિસ્તાને ભારતીય લશ્કરી સ્થાપનોને નિશાન બનાવીને અનેક મિસાઇલ હુમલા કર્યા હોવાના દાવા કર્યા છે, જોકે લગભગ મિસાઈલોને ભારતીય હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ દ્વારા તોડી પાડવામાં આવી હતી.
3. Drone
Songar Drones:
પાકિસ્તાન દ્વારા તૈનાત કરાયેલા ડ્રોનમાં તુર્કી મૂળના સશસ્ત્ર ડ્રોનનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં કેટલાકને ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન ભારતીય દળો દ્વારા તોડી પાડવામાં આવ્યા હતાં.
4. Artillery and Ground Forces
SH-15 સ્વ-સંચાલિત હોવિત્ઝર્સ:
ચીની બનાવટની આર્ટિલરી સિસ્ટમ્સ જે પાકિસ્તાનની ફાયરપાવર ક્ષમતાઓને વધારે છે.
ટી-80યુડી અને અલ-ખાલિદ ટેન્ક:
આધુનિક સોવિયેત યુગ અને સ્વદેશી ટેન્કો જે પાકિસ્તાનના સશસ્ત્ર કોર્પ્સની કરોડરજ્જુ બનાવે છે.
બંને દેશો દ્વારા અદ્યતન શસ્ત્રોનો ઉપયોગ હાઇ-ટેક યુદ્ધ તરફના પરિવર્તન પર ભાર મૂકે છે, જેમાં ચોકસાઇવાળા પ્રહારો, ઝડપી ગતિશીલતા અને અદ્યતન સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ પર ભાર મૂકવામાં આવે છે. પાકિસ્તાન દ્વારા ચીની બનાવટના જે-10સી વિમાનો અને પીએલ-15 મિસાઇલોનો અને સોંગાર ડ્રોનનો ઉપયોગ ચીન તથા તુર્કી સાથે વધતા લશ્કરી સહયોગને દર્શાવે છે, જે સંભવિત રીતે પ્રાદેશિક શક્તિ ગતિશીલતામાં ફેરફાર કરી શકે છે.
તેનાથી વિપરીત, આકાશ મિસાઇલ જેવી સ્વદેશી પ્રણાલીઓ પર ભારતની નિર્ભરતા અને ઓપરેશન સિંદૂરની સફળતા સંરક્ષણ ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભરતાને મજબૂત બનાવવામાં તેની ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ પહેલની અસરકારકતા પર ભાર મૂકે છે.
India and Pakistan વચ્ચે મે 2025 માં થયેલી સરહદી અથડામણોએ આધુનિક યુદ્ધની વિકસતી પ્રકૃતિ દર્શાવી છે, જે અદ્યતન તકનીકો અને ચોકસાઇ-માર્ગદર્શિત દારૂગોળાના એકીકરણ દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. બંને રાષ્ટ્રોએ તેમની લશ્કરી ક્ષમતાઓનું પ્રદર્શન કર્યું છે, જે ભવિષ્યની પ્રાદેશિક સુરક્ષા અને સંરક્ષણ વ્યૂહરચના પર અસરો ધરાવે છે.
(ઉપરોક્ત માહિતી વિવિધ સ્રોતોમાંથી મેળવેલી છે.)
