Lucknow,તા.૨૩
યુપીની નવ બેઠકો પર યોજાયેલી ચૂંટણીના પરિણામોએ એક વાત સાબિત કરી દીધી કે લોકસભાની ચૂંટણીની જેમ દલિતો સંપૂર્ણપણે સપાના પક્ષમાં ગયા નથી. દલિતો વિભાજિત દેખાયા. માયાવતીને ચોક્કસ ટકાવારી મળી પરંતુ મોટી સંખ્યામાં મતો ભાજપની તરફેણમાં જતા જોવા મળ્યા. કોંગ્રેસે આ ચૂંટણી ન લડવાથી ભારતીય ગઠબંધનને પણ નુકસાન થયું હતું. પરંપરાગત દલિત મતદારોએ સાયકલનું પ્રતીક દબાવવાનું ટાળ્યું હતું.
૨૦૨૪માં જ યોજાયેલી લોકસભા ચૂંટણીમાં સપા અને કોંગ્રેસે સાથે મળીને ચૂંટણી લડી હતી. દલિત વોટ બેંકે બંધારણ બચાવવા અને જાતિ ગણતરીના મુદ્દે મોટાભાગે એસપી અને કોંગ્રેસનો પક્ષ લીધો હતો. અનુમાનથી વિપરીત, સપા રાજ્યમાં ૩૭ બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. કોંગ્રેસને છ બેઠકો મળી હતી. રાજકીય વિવેચકોના મતે તે સમયે મોટી સંખ્યામાં દલિત મતદારોએ સપા અને કોંગ્રેસની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું. આ વખતે એ અસર ગાયબ જણાતી હતી. ચૂંટણીના પરિણામો દર્શાવે છે કે સપા દલિતોને તેના ગણમાં પાછા રાખવામાં નિષ્ફળ રહી છે.
લોકસભા ચૂંટણીમાં સપા અને કોંગ્રેસ વચ્ચે જબરદસ્ત જુગલબંધી જોવા મળી હતી. રાહુલ ગાંધી અને અખિલેશ યાદવે ઘણી બેઠકો પર સંયુક્ત જાહેર સભાઓ કરી હતી. આ ચૂંટણીમાં મહાગઠબંધનમાં યોગ્ય સંખ્યામાં બેઠકો ન મળવાને કારણે કોંગ્રેસ ચૂંટણીથી દૂર રહી હતી. કોંગ્રેસ ચાર બેઠકોની માંગ કરી રહી હતી પરંતુ સપાએ તેને બે બેઠકો આપી. જ્યારે આ ગઠબંધન થયું ન હતું ત્યારે કોંગ્રેસ તરફથી કહેવામાં આવ્યું હતું કે આ ઉમેદવારો સપાના નહીં પરંતુ ઈન્ડિયા એલાયન્સના ઉમેદવાર છે અને કોંગ્રેસ પણ તેમના માટે પ્રચાર કરશે. પણ એવું ન થયું. રાહુલ અને પ્રિયંકાએ પોતાને યુપીથી સંપૂર્ણપણે દૂર કર્યા. સપાના ઉમેદવારના સમર્થનમાં રાહુલની એક પણ જાહેરસભા યોજાઈ ન હતી. કેન્દ્રીય નેતૃત્વની સાથે સાથે રાજ્યનું નેતૃત્વ પણ આ ચૂંટણીઓમાં સપાના ઉમેદવારોથી દૂર જોવા મળ્યું હતું.
લોકસભા ચૂંટણીમાં જાતિ ગણતરી એક મોટા મુદ્દા તરીકે ઉભરી આવી હતી. કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીએ દરેક બેઠકમાં આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. સપા પણ જાતિ ગણતરીની વાત કરતી રહી પરંતુ આ ચૂંટણીઓમાં જાતિ ગણતરીની વાત સાવ ગાયબ રહી. જાતિ ગણતરીની સાથે સાથે બંધારણ બચાવવાનો મુદ્દો પણ આ ચૂંટણીઓમાં જોવા મળ્યો નથી.
ઉત્તરપ્રદેશમાં નવ બેઠકો પર થયેલી પેટાચુંટણીમાં ભાજપને સાત અને સપાને બે મળી છે જેમાં એક અખિલેશ યાદવે છોડેલી કરહાલ છે અને બીજી મુસ્લિમ પ્રભુત્વવાળી સીટ સિસ્માઉ છે. આ બે બેઠકો પર સપાને આગળ વધવા માટે અલગ-અલગ સમીકરણો છે. આ બે બેઠકો છોડીને અન્ય બેઠકો પર સપાની પીડીએની ફોર્મ્યુલા કામ કરી હોય તેમ જણાતું નથી. યાદવ સિવાય અન્ય ઓબીસી જાતિઓ એ રીતે સપાના પક્ષમાં આવી ન હતી જેવી રીતે લોકસભાની ચૂંટણીમાં આવી હતી.
આ ચૂંટણીઓમાં કોંગ્રેસે વ્યૂહાત્મક અંતર જાળવી રાખ્યું હતું. કોંગ્રેસ પણ પોતાને દૂર રાખવા માંગતી હતી અને એ જોવા માંગતી હતી કે ગઠબંધન વિના સપા કેવું પ્રદર્શન કરે છે. ચૂંટણી પરિણામોએ એક વાત સ્પષ્ટ કરી દીધી છે કે હાલમાં સપા અને કોંગ્રેસ બંનેને એકબીજાની જરૂર છે.
