સપા, તૃણમૂલ કોંગ્રેસ, ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના અને આમ આદમી પાર્ટી બિલ પર વિચાર કરવા માટે રચાયેલી સંયુક્ત સંસદીય સમિતિમાં જોડાવા તૈયાર નથી, જેના હેઠળ વડા પ્રધાન, કેન્દ્રીય મંત્રીઓ અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના મુખ્યમંત્રીઓ અને તેમના મંત્રીઓ કે જેઓ ફોજદારી કેસોમાં ૩૦ દિવસથી કસ્ટડીમાં અથવા જેલમાં છે તેમને રાજીનામું આપવું પડશે.
આ પક્ષોના આ નિર્ણયથી કોંગ્રેસ અને તેના કેટલાક સાથી પક્ષોની મૂંઝવણમાં વધારો થયો છે, પરંતુ વિપક્ષી જોડાણ ઇન્ડિયાની એકતા પર પણ પ્રશ્નો ઉભા થયા છે. કોંગ્રેસ તેના નેતૃત્વ હેઠળના ગઠબંધનની એકતા દર્શાવવા માટે ગમે તે કરે, પણ એ વાતને અવગણી શકાય નહીં કે જે પક્ષો સંસદીય સમિતિમાં જોડાવા તૈયાર નથી તે પક્ષો ચોક્કસ વ્યક્તિ કે પરિવાર દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે.
આ પહેલી વાર નથી કે કોઈ વ્યક્તિ કે પરિવાર પર કેન્દ્રિત પક્ષો રાજકીય અને ચૂંટણી સુધારાની કોઈપણ પહેલને અસરકારક બનાવવામાં સહકાર આપી રહ્યા નથી. આપણા દેશમાં રાજકીય ભ્રષ્ટાચાર એક કડવું સત્ય છે, પરંતુ જ્યારે પણ તેને રોકવા માટે કોઈ પહેલ કરવામાં આવે છે, ત્યારે કોઈને કોઈ બહાને તેનો વિરોધ શરૂ થાય છે. આનું નવીનતમ ઉદાહરણ ૧૩૦મા બંધારણીય સુધારા બિલનો વિરોધ છે.
સામાન્ય રીતે, જ્યારે વિપક્ષ ગૃહમાં કોઈ બિલનો વિરોધ કરે છે, ત્યારે તે તેને સંસદીય સમિતિમાં મોકલવાની પણ માંગ કરે છે. હવે, જ્યારે કોઈ કેસમાં ફસાયેલા અને જેલમાં ગયેલા શાસક નેતાને દૂર કરવાની જોગવાઈઓ ધરાવતું બિલ આવી સમિતિને મોકલવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે, ત્યારે ઘણા વિપક્ષી પક્ષો તેનો બહિષ્કાર કરવાનું જરૂરી માની રહ્યા છે. આ સંસદીય પરંપરા અને પ્રક્રિયાથી વિમુખ થવા સિવાય બીજું કંઈ નથી.
એ સમજવું મુશ્કેલ છે કે વિરોધ પક્ષો આ બિલ સામે પોતાનો વાંધો કેમ નોંધાવવા તૈયાર નથી? કોઈ પણ સમજી શકે છે કે આ બિલ મુખ્યત્વે ભ્રષ્ટ નેતાઓના ભ્રષ્ટાચારને રોકવા માટે લાવવામાં આવી રહ્યું છે. આવું કેમ ન કરવું જોઈએ? શું કોઈથી છુપાયેલું છે કે દિલ્હીના ભૂતપૂર્વ મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ જેલમાંથી સરકાર ચલાવવા પર કેવી રીતે અડગ હતા?
જોકે પ્રસ્તાવિત કાયદો પૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો ધરાવતા પ્રાંતો માટે નથી, પરંતુ બધા જાણે છે કે થોડા સમય પહેલા ગંભીર ભ્રષ્ટાચારના કેસમાં ઘણા મહિનાઓથી જેલમાં રહેલા તમિલનાડુના સેન્થિલ બાલાજીને જામીન મળતાની સાથે જ મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા હતા. શું વિપક્ષી પાર્ટીઓ ઇચ્છે છે કે નેતાઓને જેલમાંથી સરકાર ચલાવવાની તક મળે અથવા જામીન પર હોવા છતાં મંત્રી બનવાની તક મળે? જો તેઓ પોતાના માટે ખાસ નિયમો અને કાયદા ઇચ્છે છે, તો આ વિશેષાધિકારોની ટોચ છે.
