વૈશ્વિક સ્તરે, વિશ્વના લગભગ દરેક દેશ કોઈને કોઈ વૈશ્વિક પ્લેટફોર્મમાં હિસ્સેદાર બનવા સાથે સંકળાયેલા છે, જે તેમના હિતોને મજબૂત બનાવે છે અને ઘણા દેશો તેમના દેશ વિશે વિશ્વને ઊંડાણપૂર્વક જાણવા માટે ઉત્સુક છે, જે તેમને વૈશ્વિક ઓળખ આપે છે અને તેમના ગુણો વૈશ્વિક મંચ પર આવે છે.ત્યાં ઘણા અધિકૃત આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો છે જેમાં પસાર થતા ઠરાવને તમામ સભ્ય દેશો દ્વારા સ્વીકાર કરવો પડે છે, જ્યારે ઘણા ખાનગી મંચો પણ છે, જેમાંથી એક મ્યુનિક (જર્મની) સુરક્ષા પરિષદ છે, જેમાંથી 61 મી કોન્ફરન્સ, જર્મનીમાં 16 ફેબ્રુઆરી 2025 ના રોજ સમાપ્ત થઈ હતી, જેમાં યુએસ વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ, ભારતીય બાહ્ય બાબતોના પ્રમુખ અને યુકેના સહભાગી પ્રમુખ માટે યુએસના ઉપરાષ્ટ્રપતિ અને ગૃહ પ્રધાનના સહભાગીના પ્રમુખ માટે 60 થી વધુ નેતાઓ છે.ત્રણ દિવસ સુધી ઘણા વિષયો પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી, જેમાં યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધ સમસ્યાનું નિરાકરણ,લોકશાહીને મજબૂત કરવી વગેરે સહિત ઘણા વિષયો પર ત્રણેય દિવસે ક્રમિક રીતે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. આ કોન્ફરન્સમાં પીસ થ્રુ ડાયલોગ થીમ હેઠળ નાટો અને ઈયુના સભ્ય દેશોના વરિષ્ઠ રાજનેતાઓ,રાજદ્વારી ઓ સૈન્ય અને સુરક્ષા નિષ્ણાતો તેમજ ચીન, ભારત ઈરાન જાપાન, દક્ષિણ કોરિયા અને રશિયા જેવા અન્ય દેશોના વરિષ્ઠ રાજનેતાઓ, સૈન્ય અને સુરક્ષા નિષ્ણાતોને આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા છે. સુરક્ષા પરંતુ ચર્ચા અને વિશ્લેષણ થવું જોઈએ. કોન્ફરન્સનો મુખ્ય મુદ્દો 21મી સદીમાં ટ્રાંસએટલાન્ટિક સંબંધોના વિકાસ પર ચર્ચા અને મંતવ્યોનું વિનિમય છે, તેમજ આ કોન્ફરન્સ ખાનગી રીતે યોજવામાં આવે છે અને તેથી તે સત્તાવાર સરકારી ઇવેન્ટ નથી. તેનો ઉપયોગ માત્ર ચર્ચા માટે કરવામાં આવે છે કારણ કે ભારતે મ્યુનિક સુરક્ષા પરિષદમાં ભાગ લીધો હતો અને તેના વિચારો રજૂ કર્યા હતા, આજે આપણે આ લેખ દ્વારા મીડિયામાં ઉપલબ્ધ માહિતીની મદદથી 14 થી 16 ફેબ્રુઆરી 2025 દરમિયાન 61મી મ્યુનિક (જર્મની) સુરક્ષા પરિષદની શરૂઆત વિશે ચર્ચા કરીશું.
મિત્રો, જો આપણે મ્યુનિક સિક્યોરિટી કોન્ફરન્સને સમજવાની વાત કરીએ તો છેલ્લા ચાર દાયકામાં મ્યુનિક સિક્યુરિટી કોન્ફરન્સ આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષા નીતિના નિર્ણય નિર્માતાઓ દ્વારા વિચારોના આદાન-પ્રદાન માટેનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ સ્વતંત્ર મંચ બની ગયું છે.દર વર્ષે તે વર્તમાન અને ભાવિ સુરક્ષા પડકારો પર ઉગ્ર ચર્ચામાં ભાગ લેવા માટે વિશ્વભરના 70 થી વધુ દેશોમાંથી આશરે 350 વરિષ્ઠ લોકોને એકસાથે લાવે છે.પ્રતિભાગી ઓની યાદીમાં રાજ્યના વડાઓ,સરકાર અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓના વડાઓ, મંત્રીઓ, સંસદના સભ્યો, સશસ્ત્ર દળો, વિજ્ઞાન, નાગરિક સમાજ,તેમજ વ્યાપાર અને મીડિયાના પ્રતિનિધિઓ દર વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં યોજાય છે. તે મ્યુનિક, બાવેરિયા, જર્મનીમાં થાય છે.આ કોન્ફરન્સમાં પીસ થ્રુ ડાયલોગ થીમ હેઠળ, નાટો અને યુરોપિયન યુનિયનના સભ્ય દેશોના વરિષ્ઠ રાજકારણીઓ, રાજદ્વારીઓ, સૈન્ય અને સુરક્ષા નિષ્ણાતો તેમજ ચીન, ભારત, ઈરાન, જાપાન દક્ષિણ કોરિયા અને રશિયા જેવા અન્ય દેશોના વરિષ્ઠ રાજકારણીઓ, રાજદ્વારીઓ, સૈન્ય અને સુરક્ષા નિષ્ણાતોને સુરક્ષા અને સંરક્ષણ નીતિઓના વર્તમાન મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવા માટે આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા. કોન્ફરન્સનો ઉદ્દેશ વર્તમાન મુખ્ય સુરક્ષા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવાનો છે અને નેટવર્ક સુરક્ષાની વિભાવનાને અનુરૂપ વર્તમાન અને ભવિષ્યમાં મુખ્ય સુરક્ષા પડકારોનું ચર્ચા અને વિશ્લેષણ કરવાનો છે.કોન્ફરન્સનો મુખ્ય મુદ્દો 21મી સદીમાં ટ્રાન્સએટલાન્ટિક સંબંધો તેમજ યુરોપીયન અને વૈશ્વિક સુરક્ષાના વિકાસ પર ચર્ચા અને મંતવ્યોનું આદાનપ્રદાન છે.આંતર-સરકારી નિર્ણયોને બંધનકર્તા કરવા માટે સત્તા અસ્તિત્વમાં નથી.વધુમાં, સામાન્ય સંમેલનોથી વિપરીત – ત્યાં કોઈ સામાન્ય અંતિમ પ્રકાશન નથી.ઉચ્ચ સ્તરીય મીટિંગનો ઉપયોગ સહભાગીઓ વચ્ચે વ્યક્તિગત પૃષ્ઠભૂમિ ચર્ચાઓ માટે પણ થાય છે. અપવાદ વૈશ્વિક રાજકીય નિર્ણયોની રજૂઆત છે, જેમ કે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને રશિયા વચ્ચેના નવા START નિઃશસ્ત્રીકરણ કરાર માટે બહાલીના સાધનોનું વિનિમય કે જે 2011 માં સુરક્ષા પરિષદના નિષ્કર્ષ પર યોજવામાં આવ્યો હતો.
મિત્રો, જો આપણે મ્યુનિક સુરક્ષા પરિષદમાં ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીની વાત કરીએ તો તેમણે આતંકવાદ સામેના મુદ્દા પર પોતાના વિચારો વ્યક્ત કર્યા હતા અને કહ્યું હતું કે, પીએમના નેતૃત્વમાં ભારત આતંકવાદ સામેની લડાઈમાં વૈશ્વિક સમુદાયની સાથે મજબૂતીથી ઊભું છે આતંકવાદને ભંડોળ પૂરું પાડવા માટે ક્રોસ બોર્ડર લિંક્સ ઝડપથી વધી રહી છે.તે જ સમયે, નવી તકનીકના વિકાસને કારણે આતંકવાદીઓને ભંડોળના પ્રવાહ માટે ઉપયોગમાં લેવાતા સ્ત્રોતો, પદ્ધતિઓ અને ચેનલો વધુને વધુ જટિલ બની રહી છે. વૈશ્વિક સુરક્ષા માટે આ એક મોટો પડકાર બની રહ્યો છે.તેમણે આતંકવાદી ભંડોળનો સામનો કરવા માટે બહુપક્ષીય સહયોગના મુદ્દા પર કોન્ફરન્સનું આયોજન કરવા, જોખમો પ્રત્યે સતર્ક રહેવા અને નવી દિલ્હીમાં યોજાયેલી NMFT કોન્ફરન્સ 2022ની ચર્ચાને આગળ ધપાવવા બદલ જર્મન સરકારનો આભાર વ્યક્ત કર્યો હતો.
મિત્રો, જો આપણે ભારતીય વિદેશ મંત્રી દ્વારા વ્યક્ત કરાયેલા વિચારોની વાત કરીએ તો ભારત પડકારો છતાં લોકશાહીને વફાદાર છે.આપણે જે પડકારોનો સામનો કર્યો છે, ઓછી આવક હોવા છતાં પણ ભારત લોકશાહી મોડલ પ્રત્યે વફાદાર રહ્યું છે,જે વિશ્વના આપણા ભાગમાં પણ જોવા મળે છે.આપણે લગભગ એકમાત્ર દેશ છીએ જેણે આ કર્યું છે.તેમણે ટ્વિટર પરની એક પોસ્ટમાં જણાવ્યું હતું કે, ભારતને એક લોકશાહી તરીકે ઉજાગર કરે છે જે પરિણામો આપે છે. પ્રવર્તમાન રાજકીય નિરાશાવાદ સાથે અસંમત.વિદેશી હસ્તક્ષેપ અંગે પોતાના વિચારો વ્યક્ત કર્યા.જયશંકર ઉપરાંત, પેનલમાં નોર્વેના વડા પ્રધાન જોનાસ ગહર સ્ટોરી, યુએસ સેનેટર એલિસા સ્લોટકીન અને વોર્સોના મેયર રફાલ ટ્રઝાસ્કોવ્સ્કીનો સમાવેશ થાય છે.તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ભારત 80 કરોડ લોકોને પોષણ સહાય પૂરી પાડે છે.આમ તેમણે યુએસ સેનેટર એલિસા સ્લોટકીનની ટિપ્પણીને રદિયો આપ્યો કે લોકશાહી ખોરાક માટે પ્રદાન કરતી નથી.
મિત્રો, જો આપણે છેલ્લા સત્રમાં જમીનની પુનઃપ્રાપ્તિ અને સુરક્ષા વિશે વાત કરીએ, તો જમીન ક્યારે સંઘર્ષનું કારણ બને છે? ત્રણ અબજ લોકો માટે, તેમના અસ્તિત્વ અને વિકાસ માટે જમીન મહત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ વૈશ્વિક જમીનના 20 થી 40 ટકા પહેલાથી જ અધોગતિ અથવા અધોગતિ સાથે, ઘણા સમુદાયો આ મહત્વપૂર્ણ સંસાધનને તેમની આંખો સમક્ષ અદૃશ્ય થઈ જતા જુએ છે.જેમ જેમ સ્વસ્થ જમીન દુર્લભ બને છે તેમ તેમ ઉત્પાદક જમીન પર સ્પર્ધા અને વિવાદો વધતા જાય છે. છેલ્લા 60 વર્ષોમાં, આંતરરાજ્ય સંઘર્ષોમાં 40 ટકા કુદરતી સંસાધનો સામેલ છે. જો કે, જમીન પુનઃસંગ્રહની સહયોગી, સ્થિતિસ્થાપકતા- નિર્માણ અને શાંતિ-પ્રેરિત સંભવિતતાનો હજુ પણ સંપૂર્ણ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો નથી. આ અંતરને પુરવા માટે, યુનાઈટેડ નેશન્સ કન્વેન્શન ટુ કોમ્બેટ ડેઝર્ટિફિકેશન એ જમીન, શાંતિ અને સુરક્ષા વચ્ચેના સંબંધ પર ગ્રાઉન્ડ ફોર પીસ રિપોર્ટ તૈયાર કર્યો, જેને થિંક ટેન્ક એડેલ્ફી રિસર્ચ દ્વારા સમજાયું અને 2024માં 16મી UNCCD કોન્ફરન્સમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું. અહેવાલના તારણોના આધારે, યુએનસીસીડી અને એડેલ્ફી રિસર્ચ દ્વારા આયોજિત આ વાર્તાલાપ, સુરક્ષા સમુદાય માટે જમીનની બાબતો શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે તે શોધે છે. તે જમીન અધોગતિ, સંઘર્ષ અને માનવ સુરક્ષા અને સંઘર્ષને રોકવામાં, સહકારને પ્રોત્સાહન આપવા અને સ્થિતિસ્થા પકતાને મજબૂત કરવામાં જમીન પુનઃસંગ્રહની ભૂમિકા વચ્ચેની કડીઓ પર પ્રકાશ પાડે છે.
તેથી, જો આપણે ઉપરોક્ત સંપૂર્ણ વિગતોનો અભ્યાસ કરીએ અને તેનું વિશ્લેષણ કરીએ, તો આપણને જોવા મળશે કે 61મી મ્યુનિક (જર્મની) સુરક્ષા પરિષદ 14-16 ફેબ્રુઆરી 2025 ના રોજ શરૂ થાય છે. ભારત એક સફળ લોકશાહી દેશ છે જે લોકોના જીવનમાં સુધારો કરી રહ્યો છે, કારણ કે ભારતે સ્વતંત્રતા પછી લોકશાહી અપનાવી છે કારણ કે આપણી સંસ્કૃતિ વિચાર-વિમર્શ અને બહુવચનવાદ પર આધારિત છે.
-કમ્પાઈલર લેખક – ટેક્સ એક્સપર્ટ કોલમિસ્ટ સાહિત્યિક આંતરરાષ્ટ્રીય લેખક વિચારક કવિ સંગીત માધ્યમ સીએ (એટીસી) એડવોકેટ કિશન સનમુખદાસ ભાવનાનિ ગોંદિયા મહારાષ્ટ્ર 9284141425
