વૈશ્વિક સ્તરે, આખી દુનિયા જાણે છે કે અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે અમેરિકન ફર્સ્ટ, ટેરિફ, મેક અમેરિકા ગ્રેટ અગેઇન, ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રન્ટ્સનો મુદ્દો સહિતના ઘણા વચનો આપ્યા હતા, જેને પૂર્ણ કરવા માટે તેમણે ખૂબ જ ઝડપથી લડવાનું શરૂ કર્યું છે, પરંતુ ઉતાવળમાં કોઈપણ કામ કરવું નુકસાનકારક હોઈ શકે છે, ભારતમાં આ અંગે ઘણી કહેવતો છે,જેમ કે ઉતાવળમાં કરેલું કામ ઓછું શેતાની છે, ધીરજ રાખો, અને ઘણી કહેવતો છે. આજે આપણે આ વિષય પર ચર્ચા કરી રહ્યા છીએ કારણ કે ટ્રમ્પ ચૂંટાયા ત્યારથી, તેમણે તેમના ચૂંટણી વચનો લાગુ કરવામાં ઉતાવળ કરી છે, જ્યારે હું, એડવોકેટ કિશન સન્મુખદાસ ભવનાઈ ગોંદિયા મહારાષ્ટ્ર, માનું છું કે કોઈપણ કાર્ય, વચન, અપેક્ષા ધીરજ અને દૃઢ નિશ્ચય અને વ્યૂહાત્મક કાર્ય સાથે પૂર્ણ કરવાની જરૂર છે, જેથી તેના લાંબા ગાળાના હકારાત્મક પરિણામો જોઈ શકાય. મારા મતે, કદાચ ટ્રમ્પ આ ઉતાવળમાં કામ કરી રહ્યા છે, જેનું ચોક્કસ ઉદાહરણ તે છે જે રીતે તેઓ નિર્ણયો લઈ રહ્યા છે અને પછી તેમને નકારી રહ્યા છે, અથવા તેમને એક્સટેન્શન આપી રહ્યા છે,અને સોદાબાજી નીતિ તરફ આગળ વધી રહ્યા છે, કોન્ફરન્સમાં પાંચ આફ્રિકન દેશો સાથે વર્તન,ઘણા આર્થિક રીતે મજબૂત દેશો સાથે વર્તન સહિત ઘણા મુદ્દાઓ પર દબાણ અને ગુંડાગીરીની લાગણી છે,એક રીતે તે સમગ્ર વિશ્વ સાથે દુશ્મનાવટ તરફ આગળ વધી રહ્યા છે.કારણ કે યુરોપિયન યુનિયન પર જાતે જ ટેરિફ લાદીને દબાણ કરવું, ચીન પર 145 ટકા ટેક્સ લાદીને અને પછી પીછેહઠ કરીને, દરેકને ટેરિફ અલ્ટીમેટમ આપીને દબાણ કરવું યોગ્ય નથી, આ અંગે બ્રિક્સ કોન્ફરન્સમાં સંયુક્ત નિવેદન પણ આપવામાં આવ્યું હતું. ટ્રમ્પ રાષ્ટ્રપતિ બન્યા ત્યારથી જ તેમની નીતિઓ અને નિવેદનો માટે હેડલાઇન્સમાં રહ્યા છે, આજે આપણે મીડિયામાં ઉપલબ્ધ માહિતીની મદદથી આ લેખ દ્વારા ચર્ચા કરીશું, ટ્રમ્પના ટેરિફ યુદ્ધે તેમને હાસ્યનો વિષય બનાવ્યા – શું તેનાથી દુનિયા સાથે દુશ્મનાવટ થઈ? – શું તેનાથી નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર મેળવવાની શક્યતા ઓછી થઈ?
મિત્રો, જો આપણે 12 જુલાઈ 2025 ના રોજ મેક્સિકો અને યુરોપિયન યુનિયન પર 1 ઓગસ્ટ 2025 થી 30 ટકા ટેરિફ લાદવાની જાહેરાત વિશે વાત કરીએ, તો તેમણે આ સંદર્ભમાં મેક્સિકો અને યુરોપિયન યુનિયનને લખેલા પત્રો તેમના સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ દ્વારા શેર કર્યા. ટ્રમ્પના આ પગલાથી વેપાર યુદ્ધ વધુ તીવ્ર બનવાની શક્યતા વધી ગઈ છે, ખાસ કરીને એવા સમયે જ્યારે યુરોપિયન યુનિયન તેના સાથી અમેરિકા સાથે વ્યાપક વેપાર કરાર પર કામ કરી રહ્યું છે. 27 સભ્યોવાળા યુરોપિયન યુનિયનને હવે યુએસ બજારોમાં ભારે અવરોધોનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે,ટ્રમ્પની આ જાહેરાત આ અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં જાપાન,દક્ષિણ કોરિયા,કેનેડા અને બ્રાઝિલથી આવતા માલ પર ટેરિફ વધાર્યા પછી આવી છે. તેમણે આ દેશોમાંથી તાંબાની આયાત પર 50 ટકાનો મોટો ટેરિફ લાદ્યો છે.યુરોપિયન યુનિયન કમિશનના પ્રમુખે યુએસ પ્રમુખ ટ્રમ્પના નિર્ણય પર કહ્યું, ‘EU નિકાસ પર 30 ટકા ટેરિફ એટલાન્ટિકની બંને બાજુના વ્યવસાયો, ગ્રાહકો અને દર્દીઓને નુકસાન પહોંચાડશે. અમે 1 ઓગસ્ટ સુધીમાં એક કરાર તરફ કામ કરવાનું ચાલુ રાખીશું, તે જ સમયે, અમે 30 ટકા ટેરિફના આ નિર્ણય પર યોગ્ય પ્રક્રિયાગત પગલાં લેવા અને યુરોપિયન યુનિયનના હિતોનું રક્ષણ કરવા માટે તૈયાર છીએ.પત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે મજબૂત સંબંધો હોવા છતાં, યુએસએ તેના ‘ફેન્ટાનાઇલ કટોકટી’નો સામનો કરવા માટે મેક્સિકો પર ટેરિફ લાદ્યો છે, જે આંશિક રીતે મેક્સિકો દ્વારા કાર્ટેલ્સને રોકવામાં નિષ્ફળતાને કારણે હોવાનું કહેવાય છે.ટ્રમ્પના મતે, મેક્સિકો મને સરહદ સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરી રહ્યું છે, પરંતુ આ દેશે જે કર્યું છે તે પૂરતું નથી, મેક્સિકોએ હજુ પણ તે કાર્ટેલ્સને રોક્યા નથી જે સમગ્ર ઉત્તર અમેરિકાને નાર્કો-ટ્રાફિકિંગ ગ્રાઉન્ડમાં ફેરવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. સ્વાભાવિક રીતે, હું તે થવા દઈશ નહીં. યુએસ પ્રમુખ ટ્રમ્પે મેક્સિકો અને યુરોપિયન યુનિયન પર 30 ટકા ટેરિફની જાહેરાત કરી છે, આ દેશો પર ટેરિફ 1 ઓગસ્ટથી અમલમાં આવશે,આ પહેલા ટ્રમ્પે અમેરિકાના સાત નાના વેપારી ભાગીદારોને ટેરિફ પત્ર મોકલ્યો છે, જેમાં ફિલિપાઇન્સ, બ્રુનેઈ, મોલ્ડોવા, અલ્જેરિયા, લિબિયા, ઇરાક અને શ્રીલંકા જેવા દેશોનો સમાવેશ થાય છે.
મિત્રો, જો આપણે બ્રાઝિલમાં બે દિવસીય બ્રિક્સ સમિટના સંયુક્ત નિવેદન પર ટ્રમ્પના ગુસ્સાવાળા નિવેદનની વાત કરીએ, તો એક સંયુક્ત નિવેદનમાં, પીએમ સહિત બ્રિક્સ નેતાઓએ કહ્યું કે અમે એકપક્ષીય ટેરિફ અને નોન-ટેરિફ પગલાંમાં વધારા પર ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરીએ છીએ, જે વેપારને વિકૃત કરે છે અને WTO ના નિયમો અનુસાર નથી. નિવેદનમાં “વૈશ્વિક વેપારમાં ટેરિફનો વધતો ઉપયોગ” નો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો. જોકે આ સમય દરમિયાન કોઈનું નામ લેવામાં આવ્યું ન હતું, પરંતુ દરેક જાણે છે કે અમેરિકા વિશે વાત કરવામાં આવી રહી છે. આ ઉપરાંત, બ્રિક્સના સંયુક્ત નિવેદનમાં ચેતવણી આપવામાં આવી હતી કે ટેરિફનો સતત ‘અંધાધૂંધ’ ઉપયોગ વૈશ્વિક વેપારને ઘટાડી શકે છે. આ ઉપરાંત, વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલા ખોરવાઈ શકે છે, અને આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક અને વેપાર પ્રવૃત્તિઓમાં અનિશ્ચિતતા ઊભી થઈ શકે છે, જે હાલની આર્થિક અસમાનતાઓને વધુ વધારી શકે છે. તેહરાન હવે આ સંગઠનનું સંપૂર્ણ સભ્ય છે અને સંયુક્ત નિવેદનમાં ઇઝરાયલ સાથે લશ્કરી સંઘર્ષ અને અમેરિકા દ્વારા તેના પરમાણુ સ્થાપનો પર બોમ્બમારાનો ઉલ્લેખ કરવો અનિવાર્ય હતો. હવે પ્રશ્ન એ છે કે ટ્રમ્પ બ્રિક્સને કેમ નિશાન બનાવી રહ્યા છે. પશ્ચિમના અર્થશાસ્ત્રીઓ અને નીતિ વિશ્લેષકો આ વિશે ગમે તે કહે, એવું લાગે છે કે આ જૂથ તેના સમર્થકોને એકઠા કરી રહ્યું છે અને અમેરિકા અને અન્ય પરંપરાગત શક્તિઓ માટે એક પડકાર તરીકે ઉભરી રહ્યું છે. ઉદાહરણ તરીકે, તે આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર માટે ડોલરને પસંદગીના ચલણ તરીકે દૂર કરવા માટે દબાણ કરી રહ્યું છે. આ ઉપરાંત, નવા વિકસિત, વિકાસશીલ અને અવિકસિત અર્થતંત્રો પર તેના વધતા પ્રભાવને કારણે, અમેરિકા અને અન્ય પશ્ચિમી દેશો માટે સોદા કરતી વખતે શરતો નક્કી કરવી મુશ્કેલ બની ગઈ છે. 2009 માં BRICS ની સ્થાપના થઈ હતી, ઇથોપિયા, સંયુક્ત આરબ અમીરાત અને ઈરાન અને 2025 માં ઇન્ડોનેશિયા પણ તેમાં જોડાશે. 6 મહિના પહેલા, જ્યારે જૂથના દેશોએ BRICS ચલણ વિશે મોટી જાહેરાત કરી હતી અને ડોલરને પડકારવાની વાત કરી હતી, ત્યારે પણ ટ્રમ્પે ગુસ્સો વ્યક્ત કર્યો હતો. ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે આવા દેશો પર 100 ટકા ટેરિફ લાદવામાં આવશે. એક તરફ ટ્રમ્પ ધમકીઓ આપી રહ્યા છે, તો બીજી તરફ, તેમની ધમકીઓને કારણે, BRICS દેશો વચ્ચેના સંબંધો વધુ મજબૂત બનતા દેખાય છે.
મિત્રો, જો આપણે યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના ૧૩૦૦ થી વધુ કર્મચારીઓની છટણી વિશે વાત કરીએ, તો ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર દ્વારા ફેડરલ કર્મચારીઓની સંખ્યા ઘટાડવાના પ્રયાસોના ભાગ રૂપે, અમેરિકામાં, સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના ૧,૦૦૦ થી વધુ કર્મચારીઓને કાઢી મૂકવામાં આવ્યા છે. સ્થાનિક મીડિયા અનુસાર, આ અનૈચ્છિક છટણીમાં ૧,૧૦૭ સિવિલ સર્વિસ અને ૨૪૬ ફોરેન સર્વિસ કર્મચારીઓનો સમાવેશ થાય છે. તેમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે યુએસ રેફ્યુજી એડમિશન ઓફિસના લગભગ તમામ સિવિલ સર્વિસ કર્મચારીઓને છટણી કરવામાં આવી છે. ફેડરલ સરકારના વ્યાપક પુનર્ગઠન પ્રયાસના ભાગ રૂપે, આ વર્ષની શરૂઆતમાં ૧,૫૦૦ થી વધુ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના કર્મચારીઓએ સ્વેચ્છાએ તેમની નોકરી છોડી દીધી હતી. આ છટણી સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયના થોડા દિવસો પછી આવી છે જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે ફેડરલ કર્મચારીઓની સંખ્યા ઘટાડવાની ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રની યોજના આગળ વધી શકે છે. અમેરિકામાં ફેડરલ સરકારમાં છટણીને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પણ પડકારવામાં આવી હતી, પરંતુ સુપ્રીમ કોર્ટે પણ છટણી ચાલુ રાખવાની તરફેણમાં ચુકાદો આપ્યો હતો. યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના ડેપ્યુટી સેક્રેટરીએ કહ્યું કે જે કર્મચારીઓને છટણી કરવામાં આવશે તેમને ટૂંક સમયમાં જાણ કરવામાં આવશે. વિદેશ મંત્રાલયમાંથી કેટલા લોકોને કાઢી મૂકવામાં આવશે તે હજુ સ્પષ્ટ નથી. વિદેશ મંત્રાલયે મે મહિનામાં કોંગ્રેસને છટણી અને પુનર્ગઠન વિશે માહિતી આપી હતી. વિદેશ મંત્રાલયે એમ પણ કહ્યું હતું કે પાછલી સરકાર દ્વારા ચલાવવામાં આવતા કાર્યક્રમોમાં કાપ મૂકવામાં આવશે.
મિત્રો, જો આપણે આફ્રિકન દેશોના ત્રણ દિવસીય શિખર સંમેલનમાં ટ્રમ્પ દ્વારા આચાર્યની ભૂમિકા ભજવવાની વાત કરીએ, તો રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે વ્હાઇટ હાઉસમાં 5 આફ્રિકન દેશોના વડાઓ સાથે ત્રણ દિવસીય શિખર સંમેલન શરૂ કર્યું. આ 5 દેશો ગેબોન, ગિની-બિસાઉ, લાઇબેરિયા, મૌરિટાનિયા અને સેનેગલ છે. 9 જુલાઈના રોજ થયેલી આ બેઠકમાં રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે શાળાના બાળકોના વર્ગમાં બેઠેલા આચાર્ય જેવું વર્તન કર્યું. તેમણે પહેલા મૌરિટાનિયાના રાષ્ટ્રપતિને પોતાનો દ્રષ્ટિકોણ રજૂ કરવાની તક આપી. પરંતુ તેમનું નિવેદન શરૂ થયાના થોડા સમય પછી, રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ બેચેન થઈ ગયા. રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે મૌરિટાનિયાના રાષ્ટ્રપતિને હાથના ઈશારાથી ભાષણ જલ્દી પૂરું કરવાનો સંકેત આપ્યો. પરંતુ આ પછી પણ, મૌરિટાનિયાના રાષ્ટ્રપતિ તેમના દેશની સમસ્યાઓ વિશે જણાવતા રહ્યા. કદાચ તેઓ અમેરિકા પાસેથી થોડી મદદ ઇચ્છતા હશે. અને પછી રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે બીજી વાર માથું હલાવ્યું અને હાથથી ઈશારો કર્યો અને આ વખતે તેમની ચીડ જોઈને મૌરિટાનિયાના રાષ્ટ્રપતિ અચાનક ચૂપ થઈ ગયા. યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ ગ્લોબલ સાઉથ સાથે કેવી રીતે ભેદભાવ કરે છે. જ્યારે આપણા પીએમ હંમેશા આ દેશોને મદદ કરવા માટે ઉભા રહે છે, તેમના સુખ-દુઃખનું ધ્યાન રાખે છે અને આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પર ગ્લોબલ સાઉથના મુદ્દાઓ પણ ઉઠાવે છે, જેને પશ્ચિમી દેશો આજ સુધી અવગણતા આવ્યા છે.
તો જો આપણે ઉપરોક્ત વિગતોનો અભ્યાસ અને વિશ્લેષણ કરીએ, તો આપણને ખબર પડશે કે ટ્રમ્પના ટેરિફ યુદ્ધે દુનિયાને હસાવી દીધી છે – શું તેનાથી દુનિયા સાથે દુશ્મનાવટ થઈ છે?-નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર મેળવવાની શક્યતા ઘટી ગઈ છે? ટ્રમ્પ રાષ્ટ્રપતિ બન્યા ત્યારથી જ તેમની નીતિઓ અને નિવેદનો માટે સમાચારમાં છેતેમણે અમેરિકન ફર્સ્ટ માટે તૈયારી કરી છે – વિશ્વના દેશોની વેપાર નીતિઓ અટવાઈ ગઈ છે – બ્રિક્સ દેશો, યુરોપિયન યુનિયન, આફ્રિકન દેશો, ગ્લોબલ સાઉથ, છટણી માટે ઘેરાયેલા છે. મારા મતે, આ સૌથી મુશ્કેલ પરિસ્થિતિ હશે.
કિશન સનમુખદાસ ભવનાઈ, ગોંડિયા, મહારાષ્ટ્ર 9359653465
