New York,તા.26
એવી જગ્યાની કલ્પના કરો જ્યાં સૂર્યપ્રકાશ ક્યારેય પહોંચતો નથી. પરંતુ પેસિફિક મહાસાગરની આ અપાર ઊંડાઈમાં, વૈજ્ઞાનિકોએ એક એવી વસ્તુ શોધી કાઢી છે જેણે માત્ર તેમની વિચારસરણીને જ પડકાર જ નથી આપ્યો, પરંતુ સમગ્ર મહાસાગર વિજ્ઞાનને એક નવી દિશા આપી છે.
એક `જેટ બ્લેક’ ઇંડા 20,000 ફૂટ નીચે એક ખડકને વળગી રહેલું મળી આવ્યું હતું, જે રહસ્ય હવે ઉજાગર થયું છે અને તેણે નવી દરિયાઇ પ્રજાતિનું રહસ્ય ઉજાગર કર્યું છે. આ રહસ્યમય શોધની ચર્ચા આજે આ અહેવાલમાં કરવામાં આવશે……
સમુદ્રનાં તળિયે આવેલું `બ્લેક કોકૂન’
શાંત, ઊંડા અને રહસ્યમય પેસિફિક મહાસાગરે હંમેશાં તેનાં ગર્ભમાં અસંખ્ય રહસ્યો છૂપાવ્યાં છે. તેની સપાટીની નીચે, જ્યાં માનવ સંસ્કૃતિનો અવાજ અને પ્રકાશ ક્યારેય પહોંચતો નથી, વૈજ્ઞાનિકોની એક ટીમે તાજેતરમાં એક શોધ કરી છે જેણે માત્ર તેમને જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વને આશ્ચર્યચકિત કરી દીધું છે
લગભગ 6200 મીટર (20341 ફૂટ) ની આશ્ચર્યજનક ઊંડાઈએ, આરઓવી (રિમોટલી સંચાલિત અંડરવોટર મશીન) ની આંખોએ એક ખડક પર ચોંટેલા ચાર રહસ્યમય `જેટ બ્લેક’ રંગના ઇંડા જોયા. આ કોઈ સામાન્ય ઇંડા ન હતાં, તેમનો કાળો રંગ અને આટલી ઊંડાઈમાં તેમની હાજરી પોતે જ એક કોયડો હતો.
જાપાનની ટોક્યો અને હોકાઇડો યુનિવર્સિટીઓના વૈજ્ઞાનિકોની ટીમ એબ્સોપેલેજિક ઝોનમાં સંશોધન કરી રહી હતી જે સમુદ્રનો એક વિસ્તાર જેનાં વિશે આપણે બહુ ઓછું જાણીએ છીએ.
આ ઊંડા અને અન્ડર-એક્સપ્લોર્ડ પ્રદેશમાં આવાં રહસ્યમય ઇંડાની શોધ કરવી એ ખજાનો શોધવાથી ઓછું નહોતું. જેમ જેમ આરઓવીએ આ ઇંડાની તસવીરો મોકલી, ટીમનાં સભ્યો તે જ સમયે ઉત્સુકતા અને આશ્ચર્યથી તેને જોતા જ રહી ગયાં હતાં.
આ શોધ શા માટે આટલી મહત્વપૂર્ણ છે?
આ શોધ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે આટલી ઊંડાઈએ પહેલીવાર ફ્લેટવોર્મની શોધ થઈ છે. અગાઉ, સૌથી ઊંડા ફ્લેટવોર્મ લગભગ 5200 મીટરની ઊંડાઈએ જોવા મળ્યો હતો, પરંતુ તે સ્પષ્ટ નથી કે તે ત્યાં કાયમી ધોરણે રહેતો હતો અથવા લાકડાનાં ટુકડાની સાથે આટલી ઊંડાઈમાં વહી ગયો હતો. આની શોધથી સાબિત થયું કે આ જીવો આવા ઊંડાણમાં કાયમી ધોરણે રહે છે.
સૌથી રોમાંચક બાબત એ છે કે આ કોકુનના ડીએનએ ટેસ્ટથી વધુ એક મોટું રહસ્ય બહાર આવ્યું છે. ડીએનએ વિશ્લેષણમાં બહાર આવ્યું છે કે આ ફ્લેટવોર્મ્સ પ્લેટીહેલ્મિન્થ ફાયલમની પ્રજાતિના છે જે પહેલાં ક્યારેય વર્ણવવામાં આવ્યું ન હતું. આનો અર્થ એ છે કે વૈજ્ઞાનિકોએ એક નવી દરિયાઇ જીવની પ્રજાતિ શોધી કાઢી છે.
રિસર્ચ પેપરમાં એમ પણ જણાવવામાં આવ્યું છે કે આટલી ઊંડાઈએ જોવા મળવા છતાં, આ ફ્લેટવોર્મ છીછરા પાણીમાં રહેતાં તેમનાં સંબંધીઓથી ખૂબ અલગ દેખાતાં નથી. તે બતાવે છે કે કેટલાક સજીવો આત્યંતિક વાતાવરણમાં કેવી રીતે અનુકૂળ થઈ શકે છે.
રહસ્યમય કાળા ઇંડાની સફર
ટોક્યો યુનિવર્સિટીનાં દરિયાઇ સંશોધક યાસુનોરી કાનોએ આ ઇંડાનું મહત્વ સમજ્યું. તેણે તરત જ તેમને બહાર કાઢવાનું નક્કી કર્યું, જેથી તેમનું રહસ્ય હલ થઈ શકે. પરંતુ સમુદ્રની આટલી ઊંડાઈએ કોઈ પણ વસ્તુ કાઢવી એ પોતાનામાં જ એક પડકાર છે. પાણીનું અતિશય દબાણ, અંધકાર અને તાપમાન બધાં આ કાર્યને ખૂબ જ મુશ્કેલ બનાવી રહ્યાં હતાં.
દુર્ભાગ્યે, આ નાજુક ઓપરેશન દરમિયાન, મોટાભાગનાં ઇંડા તૂટી ગયાં, પરંતુ સદભાગ્યે, ચાર ઇંડા સલામત રીતે બચાવી લેવામાં આવ્યાં હતાં. એકવાર આ રહસ્યમય ‘કાળા કોકૂન’ સપાટી પર લાવવામાં આવ્યાં પછી, તેમને તરત જ હોક્કાઇડો યુનિવર્સિટીનાં અપૃષ્ઠવંશી જીવવિજ્ઞાનીઓ પાસે મોકલવામાં આવ્યાં હતાં.
તેમની જવાબદારી આ ઇંડાના રહસ્યને ઉકેલવાની હતી અને તે શું છે અને તેઓ આટલી ઊંડાઈમાં કેવી રીતે બચી ગયાં હતાં. પ્રયોગશાળામાં, વૈજ્ઞાનિકોએ ખૂબ કાળજીપૂર્વક આ નમૂનાઓની તપાસ કરવાનું શરૂ કર્યું. દરેક ક્ષણ પસાર થતાં તેની જિજ્ઞાસા વધતી જતી હતી, કારણ કે તે જાણતા હતા કે તે કંઈક અસાધારણ વસ્તુની નજીક છે.
ફ્લેટ કૃમિના ઈંડા અને નવી પ્રજાતિનો જન્મ
જ્યારે વૈજ્ઞાનિકોએ આ કાળા ઇંડાની તપાસ કરી, ત્યારે જે બહાર આવ્યું તે ચોંકાવનાં હતું. આ કાળા ઇંડા ખરેખર ફ્લેટવોર્મ્સના `કોકૂન’ બન્યાં. હા, કોશેટા એ એક શેલ છે જેમાં જંતુઓ ખીલે છે. હોક્કાઇડો યુનિવર્સિટીનાં વૈજ્ઞાનિક અને સંશોધનનાં સહ-લેખક કેઇચી કાકુઇએ આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું હતું કે તેમણે તેમનાં જીવનમાં ક્યારેય ફ્લેટવોર્મનો કોકુન જોયા નથી.
આ પોતાનામાં જ એક દુર્લભ શોધ હતી. એક રિપોર્ટ અનુસાર, કાકુઇએ જણાવ્યું હતું કે જ્યારે તેણે કોકૂન ખોલ્યું ત્યારે તેમાંથી દૂધ જેવું પ્રવાહી બહાર નીકળ્યું હતું. આ પછી, જ્યારે તેઓએ તેને ધ્યાનથી જોયું, ત્યારે તેમને અંદર નાજુક સફેદ મૃતદેહો મળ્યાં. ત્યારે જ તેમને સમજાયું કે તેઓ પ્લેટીહેલમાઇન્ડ્સના કોકુન એટલે કે ફ્લેટ કૃમિના ઈંડા છે.
મહાસાગરના વણ ઉકેલ રહસ્યો અને જીવનની અનંત સંભાવનાઓ
આ શોધ માત્ર ફ્લેટવોર્મ વિશે નથી, તે એ વાતનો પુરાવો છે કે આજે આપણી પૃથ્વી પર હાજર મહાસાગરો કેટલાક વણઉકેલાયેલા રહસ્યો છે. પાણીમાં રહેતી દરેક પ્રજાતિઓ વિશે જાણવું લગભગ અશક્ય લાગે છે, કારણ કે તેઓ આપણા ગ્રહનાં સૌથી મોટા ભાગને આવરી લે છે. પેસિફિક મહાસાગરની આટલી ઊંડાઈમાં આ કાળા ઇંડાની શોધ આપણને સમુદ્રની અંદર છુપાયેલાં રહસ્યોની નજીક લાવે છે.
આ `જેટ બ્લેક’ કોકૂન આપણને યાદ અપાવે છે કે જીવન પોતાનો માર્ગ શોધી લે છે, પછી ભલે સંજોગો ગમે તેટલા પ્રતિકૂળ હોય. 20,000 ફૂટ નીચે પણ, જ્યાં અંધકાર, ઠંડી અને અતિશય દબાણ છે, ત્યાં એક જટિલ ઇકોસિસ્ટમ વિકસી રહી છે.
આ શોધ દરિયાઇ જીવવિજ્ઞાન માટે એક સીમાચિહ્નરૂપ છે, જે આપણે સમુદ્રની ઊંડાઈ વિશે વધુ જાણવા માટે પ્રેરણા આપે છે. જેમ જેમ આપણી તકનીકી આગળ વધતી જાય છે, તેમ તેમ આપણે અપેક્ષા રાખી શકીએ છીએ કે સમુદ્રનાં ઘણાં વધુ ‘જેટ બ્લેક’ રહસ્યો ટૂંક સમયમાં ઉજાગર થશે, અને આપણે આ પૃથ્વી પર જીવનની અનંત શક્યતાઓ વિશે વધુ આશ્ચર્યજનક વાર્તાઓ સાંભળીશું.
