વૈશ્વિક સ્તરે, ભારતને વિશ્વનો સૌથી મોટો આધ્યાત્મિક મહાકુંભ કહેવામાં આવે છે. મેં વડીલો પાસેથી આવા વિચારો ઘણી વાર સાંભળ્યા છે, પરંતુ વર્તમાન સમયમાં, આપણે જોઈ રહ્યા છીએ કે ભારતમાં કેટલી મોટી ધાર્મિક આધ્યાત્મિક ઘટનાઓ બનતી રહે છે, જેનું સૌથી મોટું અને સચોટ ઉદાહરણ આપણે હમણાં જ મહાકુંભના રૂપમાં જોયું છે, જેણે સમગ્ર વિશ્વમાં એક ઉદાહરણ સ્થાપિત કર્યું છે. આપણા વડીલો અનાદિ કાળથી કહેતા આવ્યા છે કે જ્યારે પણ પૃથ્વી પર અન્યાય, અત્યાચાર અને પાપોનો પૂર આવે છે, ત્યારે સર્વશક્તિમાન કોઈને કોઈ સ્વરૂપમાં તે પાપીઓ અને જુલમીઓને દબાવવા માટે અવતાર લે છે. આજે આપણે આ વિષય પર ચર્ચા કરી રહ્યા છીએ કારણ કે 29 એપ્રિલ 2025 ના રોજ ભગવાન વિષ્ણુના છઠ્ઠા અવતાર પરશુરામ ના રૂપમાં આવો જ એક અવતાર થયો હતો, તેથી જ આ દિવસે ન્યાયના દેવતાનો જન્મોત્સવ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે, જોકે અક્ષય તૃતીયા પણ આ દિવસે આવે છે, પરંતુ આ વર્ષે 2025 માં, 29 અને 30 બંને તારીખે અક્ષય તૃતીયા ઉજવવાના અહેવાલો છે. ભગવાન પરશુરામે સમાજમાં એકતા અને સંવાદિતાનો સંદેશ આપ્યો હોવાથી, જે તેમની જન્મજયંતિનું એક મહત્વપૂર્ણ પાસું છે, આજે આપણે મીડિયામાં ઉપલબ્ધ માહિતીની મદદથી આ લેખ દ્વારા ચર્ચા કરીશું, ભગવાન વિષ્ણુના છઠ્ઠા અવતાર પરશુરામ જયંતિ મહોત્સવ, 29 એપ્રિલ 2025, પરશુરામે પૃથ્વી પર અન્યાય અને અત્યાચાર સામે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો. આ સમગ્ર માહિતી ઇલેક્ટ્રોનિક મીડિયામાંથી લેવામાં આવી છે અને તેની ચોકસાઈનો કોઈ પુરાવો નથી, પરંતુ આ રિવાજ અનાદિ કાળથી ચાલી આવે છે.
મિત્રો, જો આપણે ભગવાન પરશુરામના જીવન વિશે વાત કરીએ, તો તેમણે વિશ્વને એકતાનો સિદ્ધાંત આપ્યો છે. બધી જાતિઓ અને સમાજોમાં સંવાદિતાનો સંદેશ આપવામાં આવ્યો છે.ભારતીય સાહિત્યમાં સૌથી લાંબુ જીવિત પાત્ર પરશુરામજીનું છે. સત્યયુગના અંતથી કળિયુગની શરૂઆત સુધી તેમનો ઉલ્લેખ છે. ભગવાન પરશુરામજીના જન્મ સમયને સત્યયુગ અને ત્રેતાનો સંક્રાંતિકાળ માનવામાં આવે છે. ભારતીય ઇતિહાસમાં કોઈનું પણ આટલું લાંબુ જીવન રહ્યું નથી. તેઓ હંમેશા નિર્ણાયક અને નિયમનકારી શક્તિ રહ્યા. દુષ્ટોનું દમન અને સદાચારીઓનું રક્ષણ એ તેમના ચારિત્ર્યના લક્ષણો છે. તેમનું ચરિત્ર અમર છે, તેથી તેમની જન્મ તારીખ વૈશાખ શુક્લ તૃતીયા માનવામાં આવે છે. આ દિવસની દરેક ક્ષણ, દરેક સેકન્ડને શુભ સમય માનવામાં આવે છે. અક્ષય તૃતીયાના દિવસે લગ્ન કે અન્ય કોઈ શુભ કાર્ય માટે અલગથી શુભ મુહૂર્ત શોધવાની જરૂર નથી.તેમનાજીવનનો સમગ્ર અભિયાન સંસ્કૃતિ, સંગઠન, શક્તિ અને સંવાદિ તાને સમર્પિત રહ્યો છે. ભગવાન પરશુરામે માનવ જીવનને એક વ્યવસ્થિત માળખામાં ઘડવાનું મહત્વપૂર્ણ કાર્ય કર્યું. દક્ષિણ પ્રદેશમાં જઈને, તેમણે ત્યાંના નબળા સમુદાયોને એક કર્યા અને દરિયાકિનારાઓને રહેવા યોગ્ય બનાવ્યા. અગસ્ત્ય ઋષિ પાસેથી સમુદ્રમાંથી પાણી કાઢવાની કળા શીખીને, તેમણે સમુદ્ર કિનારાઓને રહેવા યોગ્ય બનાવ્યા. પરશુરામજીએ બંદર બનાવ્યું હોવાના પુરાવા પણ છે. એ જ પરશુરામજીએ કૈલાશ માનસરોવર પહોંચ્યા પછી, સ્થાનિક લોકોની મદદથી, પર્વતની છાતી કાપીને બ્રહ્મકુંડમાંથી પાણીનો પ્રવાહ નીચે લાવ્યો જે બ્રહ્મપુત્ર નદી તરીકે ઓળખાવા લાગ્યો. ભગવાન પરશુરામ એક સમતાવાદી સમાજના નિર્માતા હતા. ભલે તેમને બ્રાહ્મણોના શુભેચ્છક અને ક્ષત્રિયોના વિરોધી માનવામાં આવ્યા છે.આ પરશુરામજીનો ખૂબ જ સંકુચિત દૃષ્ટિકોણ છે. આપણે મહાન પુરુષોને તેમની જાતિના આધારે જોઈએ છીએ. પરંતુ ઇલેક્ટ્રોનિક મીડિયામાં એવું આપવામાં આવે છે કે તેમણે ક્ષત્રિયોને હરાવ્યા ન હતા કારણ કે તેઓ ક્ષત્રિય નહોતા કે બ્રાહ્મણ નહોતા. તેમણે ક્ષત્રિય સમાજના તે ઘમંડી રાજાઓને હરાવ્યા જેઓ સમાજનું રક્ષણ કરવાની મૂળભૂત ફરજ ભૂલી ગયા હતા. ક્ષત્રિયો પરના તેમના ગુસ્સા પાછળનું કારણ સમજવાથી ખબર પડે છે કે તે સમયે ક્ષત્રિયો પર અત્યાચાર અને અન્યાય એટલો વધી ગયો હતો કે તેમણે ક્ષત્રિયોને પાઠ ભણાવવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. બીજું, તેમના મામા સહસ્ત્રાર્ભુ દ્વારા તેમના પિતાના આશ્રમ પર હુમલો અને તેમના પિતાની હત્યાએ પણ પરશુરામનો ગુસ્સો ભડકાવ્યો.
મિત્રો, જો આપણે હિન્દુ ધર્મમાં પરશુરામ જયંતીના વિશેષ મહત્વ વિશે વાત કરીએ, તો હિન્દુ ધર્મમાં પરશુરામ જયંતીનું વિશેષ મહત્વ છે, પંચાંગ અનુસાર, દર વર્ષે વૈશાખ મહિનાના શુક્લ પક્ષમાં આવતી તૃતીયા તિથિએ, વિષ્ણુજીના છઠ્ઠા અવતાર ભગવાન પરશુરામની જન્મજયંતિ ઉજવવાની પરંપરા છે, ભગવાન વિષ્ણુના આ અવતારને ખૂબ જ ઉગ્ર માનવામાં આવે છે, ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, આ દિવસે સાચા મનથી ભગવાન પરશુરામની પૂજા કરવાથી જીવનમાં સુખ વધવાની સાથે જ્ઞાન, હિંમત અને બહાદુરી વગેરે પ્રાપ્ત થાય છે. ભગવાન પરશુરામ જયંતિનું ધાર્મિક મહત્વ: ભક્તો પરશુરામ જયંતિ પર ઉપવાસ રાખે છે, ભગવાન પરશુરામની મૂર્તિ અથવા ચિત્રની ધાર્મિક વિધિથી પૂજા કરે છે, તેમના જન્મની કથાનું પાઠ કરે છે, હવન કરે છે અને દાન કરે છે તે પણ આ દિવસે ખાસ કરીને પુણ્યશાળી માનવામાં આવે છે, પરશુરામજીને બ્રાહ્મણ અને ક્ષત્રિય બંનેના ગુણોનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે, તેથી તેમની પૂજા કરવાથી જ્ઞાન, શક્તિ અને ન્યાય મળે છે. ભગવાન પરશુરામ સાત અમર, અશ્વત્થામા, રાજા બલી, પરશુરામ, વિભીષણ, મહર્ષિ વ્યાસ, હનુમાન, કૃપાચાર્યમાંના એક છે. ભગવાન વિષ્ણુના છઠ્ઠા અવતાર અને બ્રાહ્મણ સમુદાયના પરિવાર ગુરુ પરશુરામ, જેમની જન્મજયંતિ વૈશાખ શુક્લ અક્ષય તૃતીયાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. મત્સ્ય પુરાણ અનુસાર, આ દિવસે જે પણ દાન કરવામાં આવે છે તે અક્ષય રહે છે એટલે કે આ દિવસે કરવામાં આવેલું દાન ક્યારેય વ્યર્થ જતું નથી. સત્યયુગની શરૂઆત અક્ષય તૃતીયાથી માનવામાં આવે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, ભગવાન શિવના પરમ ભક્ત પરશુરામ ન્યાયના દેવતા છે, જેમણે આ પૃથ્વીને 21 વખત ક્ષત્રિયોથી મુક્ત કરી હતી.
મિત્રો, જો આપણે ભગવાન પરશુરામના ભૃગુ વંશ વિશે વાત કરીએ તો જો આપણે વાત કરીએ તો, આ એ જ ભૃગુ વંશ છે જેમાં ઋષિ ભૃગુએ અગ્નિની શોધ કરી હતી. શ્રીમદ્ ભાગવત ગીતાના દસમા અધ્યાયમાં, ભગવાને કહ્યું- “ઋષિઓમાં હું ભૃગુ છું”! મહર્ષિ ભૃગુને વિશ્વના પ્રથમ પ્રચેતના તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે. વિષ્ણુ પુરાણ અનુસાર, નારાયણ સાથે લગ્ન કરનાર શ્રી લક્ષ્મી મહર્ષિ ભૃગુની પુત્રી હતી. સમુદ્ર મંથનમાંથી જન્મેલી લક્ષ્મી તેમની આભા હતી. મહર્ષિ માર્કંડેય, શુક્રાચાર્ય, રિચિક, વિધાતા, દધીચિ, ત્રિશિરા, જમદગ્નિ, ચ્યવન અને નારાયણના શક્તિશાળી અવતાર ભગવાન પરશુરામનો જન્મ ભૃગુ વંશમાં થયો હતો. મહર્ષિ ભૃગુને અવકાશ, દવા અને નીતિના પિતા માનવામાં આવે છે. ભૃગુ સંહિતા એ અવકાશમાં ગ્રહો અને તારાઓની ગણતરી માટેનો પ્રથમ ગ્રંથ છે. વામન અવતાર પછી, પરશુરામ અવતાર પામ્યા. વામન અવતાર એ જીવંત પ્રાણીઓના જૈવિક ઉત્ક્રાંતિનું લઘુચિત્ર સંસ્કરણ હતું. જ્યારે પરશુરામ માનવ જીવનની વિકાસ પ્રક્રિયાની પૂર્ણતાનું પ્રતીક હતા. બ્રાહ્મણ સમાજમાં પણ તેમણે સંસ્કારી અને સદાચારી લોકોને સત્તા આપી. તેવી જ રીતે, જો કોઈ બ્રાહ્મણ ધાર્મિક વિધિઓથી વંચિત હોય તો તેને પણ પદભ્રષ્ટ કરવામાં આવે છે. તેમજ જો કોઈ સંસ્કારી હોય તો તેને બ્રાહ્મણોની શ્રેણીમાં મૂકવામાં તેમણે કોઈ સંકોચ ન કર્યો. તેમનો હેતુ આ જીવંત દુનિયાને તેના કુદરતી સૌંદર્યથી જીવંત રાખવાનો હતો. તે ઇચ્છતા હતા કે આ સમગ્ર સૃષ્ટિ પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ, વૃક્ષો, ફળો, ફૂલો અને સમગ્ર પ્રકૃતિ માટે જીવંત રહે. તેમણે કહ્યું કે રાજાનું કર્તવ્ય વૈદિક જીવનનો ફેલાવો કરવાનું છે અને પોતાની પ્રજાને પોતાના આદેશોનું પાલન કરવા દબાણ ન કરવાનું છે.
મિત્રો, જો ભગવાન પરશુરામ સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથાઓ વિશે વાત કરીએ તો ભૃગુશ્રેષ્ઠ મહર્ષિ જમદગ્નિ દ્વારા કરવામાં આવેલ પુત્રેષ્ઠી યજ્ઞમાંથી ભગવાન પરશુરામનો જન્મ થયો હતો. યજ્ઞથી પ્રસન્ન થયેલા દેવરાજ ઇન્દ્રના આશીર્વાદ રૂપે, વૈશાખ શુક્લ તૃતીયાના દિવસે તેમની પત્ની રેણુકાના ગર્ભમાંથી એક બાળકનો જન્મ થયો. તેમને ભગવાન વિષ્ણુનો અવતાર માનવામાં આવે છે. દાદા ભૃગુ દ્વારા કરવામાં આવેલી નામકરણ વિધિ પછી, રામ જમદગ્નિ તરીકે જાણીતા થયા કારણ કે તેઓ જમદગ્નિના પુત્ર હતા અને પરશુરામ ભગવાન શિવ દ્વારા આપવામાં આવેલી કુહાડી લઈને ચાલતા હતા તેથી તેઓ જમદગ્નિ તરીકે ઓળખાતા હતા. જ્યારે ધરતી માતાએ ભગવાન વિષ્ણુને પ્રાર્થના કરી ત્યારે પુરાણો અનુસાર, કાર્તવીર્ય અર્જુન નામનો એક રાજા હતો જે મહિષ્મતી નગરી પર શાસન કરતો હતો. રાજા કાર્તવીર્ય અને તેમના ઘણા સાથીઓ, ક્ષત્રિય રાજાઓ, વિનાશક પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ હતા અને સાથે મળીને તેઓ કોઈ પણ કારણ વગર નબળાઓ પર જુલમ કરતા હતા. તેમના ગેરવર્તણૂક અને જુલમથી સર્વત્ર અરાજકતા ફેલાઈ ગઈ; નિર્દોષ જીવો માટે જીવવું મુશ્કેલ બન્યું. આ બધાથી દુઃખી થઈને, ધરતી માતાએ ભગવાન નારાયણને પૃથ્વી અને નિર્દોષ જીવોની મદદ કરવા પ્રાર્થના કરી. પૃથ્વી માતાને મદદ કરવા માટે, ભગવાન વિષ્ણુએ દેવી રેણુકા અને ઋષિ જમદગ્નિના પુત્ર પરશુરામ તરીકે અવતાર લીધો. ભગવાન પરશુરામે કાર્તવીર્ય અર્જુન અને બધા વ્યભિચારી રાજાઓનો કુહાડીથી વધ કર્યો અને ધરતી માતાને તેમની હિંસા અને ક્રૂરતાથી મુક્ત કરી.
તેથી, જો આપણે ઉપરોક્ત વિગતોનો અભ્યાસ અને વિશ્લેષણ કરીએ, તો આપણને જાણવા મળશે કે ભગવાન વિષ્ણુના છઠ્ઠા અવતાર, પરશુરામ જયંતિ મહોત્સવ 29 એપ્રિલ 2025- પરશુરામે પૃથ્વી પરના અન્યાય અને જુલમ સામે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો. ભગવાન પરશુરામે સમાજમાં એકતા અને સંવાદિતાનો સંદેશ આપ્યો હતો, જે તેમની જન્મજયંતિનો એક મહત્વપૂર્ણ પાસું છે. જ્યારે પણ પૃથ્વી પર અત્યાચાર અને પાપ વધે છે, ત્યારે સંતો, મહાત્માઓ અને યુગપુરુષોએ જીવોના કલ્યાણ અને રક્ષણ માટે અવતાર લીધો છે, આ વડીલોનું સાચું કથન છે.
કિશન સનમુખદાસ ભાવનાની ગોંડિયા મહારાષ્ટ્ર 9284141425
