New Delhi,,તા.૨૯
તમે ક્યારેક વિચાર્યું હશે કે રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો પર વસૂલાતા ટોલમાંથી સરકાર કેટલી કમાણી કરે છે. હવે ખુદ સરકારે આ માહિતી આપી છે. ૨૦૦૦ થી, રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો પર યુઝર ફી તરીકે રૂ. ૨.૧ લાખ કરોડ પ્રાપ્ત થયા છે. હાઇવે અને એક્સપ્રેસ વેનું રાષ્ટ્રવ્યાપી નેટવર્ક બનાવવા માટે કેન્દ્ર દ્વારા કરવામાં આવેલા ખર્ચનો આ એક નાનો હિસ્સો છે. તે જ સમયે, છેલ્લા ૨૪ વર્ષોમાં, સરકારે જાહેર ખાનગી ભાગીદારી એટલે કે પીપીપી મોડલમાં ચાલતા ટોલ પ્લાઝા પર ટેક્સના સ્વરૂપમાં ૧.૪૪ લાખ કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી છે. કેન્દ્રીય પરિવહન મંત્રી નીતિન ગડકરીએ લોકસભામાં એક લેખિત પ્રશ્નના જવાબમાં આ માહિતી આપી હતી.
નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા માત્ર એવા વિભાગો પાસેથી જ ટોલ મેળવે છે જે ૧૦૦% સરકારી ભંડોળથી બનેલ છે. રાજ્યોમાં સૌથી વધુ ટોલ ઉત્તર પ્રદેશમાં હાઈવે યુઝર્સ પાસેથી આવ્યો છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં દેશનું સૌથી મોટું હાઇવે નેટવર્ક પણ છે. તે જ સમયે, મણિપુર, અરુણાચલ પ્રદેશ અને નાગાલેન્ડ જેવા ઉત્તર-પૂર્વીય રાજ્યોમાંથી કોઈ ટોલ આવક પ્રાપ્ત થઈ નથી.એનએચ-૪૮ ના ગુડગાંવ-જયપુર કોરિડોરે યુઝર ફી તરીકે લગભગ રૂ. ૮,૫૨૮ કરોડ એકત્ર કર્યા છે.
હાલમાં ૧.૫ લાખ કિલોમીટરમાંથી લગભગ ૪૫,૦૦૦ કિલોમીટરના રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો પર ટોલ વસૂલવામાં આવી રહ્યો છે. ગડકરીએ જણાવ્યું હતું કે સરકાર ઇલેક્ટ્રોનિક ટોલ કલેક્શન સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરીને મફત ટોલિંગના અમલીકરણની રજૂઆત કરતી ફાસ્ટેગ સાથે વધારાની સુવિધા સાથે આવી છે. તેમણે કહ્યું કે હાલમાં ગ્લોબલ નેવિગેશન સેટેલાઇટ સિસ્ટમ આધારિત ટોલિંગ સિસ્ટમ રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો પર ક્યાંય લાગુ કરવામાં આવી નથી. સરકાર માત્ર એવા હાઈવે પર જ ટોલ વસૂલ કરે છે જ્યાં ઓછામાં ઓછી અઢી લેન હોય. અન્ય એક પ્રશ્નના જવાબમાં મંત્રાલયે કહ્યું કે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં સરકારે એનએચના નિર્માણ અને જાળવણી માટે ૧૦.૨ લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા છે.
