મુંબઈ, બેંગલુરુ, કોલકાતા, મોહાલી અને પ્રયાગરાજ સંબંધિત પ્રોજેક્ટ્સમાં ફ્લેટ ખરીદનારાઓ સામે છેતરપિંડી માટે એફઆઇઆર દાખલ કરવા માટે સીબીઆઇને સુપ્રીમ કોર્ટે આપેલા આદેશથી અગાઉ દિલ્હી-એનસીઆરમાં ઘણા બિલ્ડરો સામે આવી જ એફઆઇઆર દાખલ કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે.
સુપ્રીમ કોર્ટના નવા આદેશથી એ શંકા વધુ ઘેરી બની છે કે દેશના અન્ય શહેરોમાં પણ ફ્લેટ ખરીદનારાઓ સાથે છેતરપિંડી થઈ હશે. સબસિડી યોજના હેઠળ બિલ્ડરો અને બેંકો વચ્ચેની મિલીભગત દ્વારા આ છેતરપિંડી આચરવામાં આવી રહી હતી. આ યોજના હેઠળ, બિલ્ડરો ફ્લેટ ખરીદદારોને લોન આપતા હતા, પરંતુ તેઓ ભંડોળ પોતાની પાસે રાખતા હતા અને બેંકોને હપ્તા ચૂકવતા હતા.
થોડા સમય પછી, તેઓએ લોનના પૈસા અન્યત્ર વાળ્યા. પરિણામે, લોકોને ન તો તેમના ફ્લેટ મળ્યા અને ન તો તેઓ તેમના નામે લોનમાંથી છુટકારો મેળવી શક્યા. જો બેંકો સતર્ક હોત, તો આ છેતરપિંડી રોકી શકાઈ હોત, પરંતુ સુપ્રીમ કોર્ટનો આદેશ સૂચવે છે કે તેઓ પણ બેદરકાર હતા અને બિલ્ડરો સાથે મિલીભગતમાં હતા.
આ મિલીભગતે આ કૌભાંડનો માર્ગ મોકળો કર્યો. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, બેંકોએ બિલ્ડરોના પ્રોજેક્ટ્સની ભૌતિક ચકાસણી કર્યા વિના જે રીતે સંપૂર્ણ લોનની રકમ જાહેર કરી તે સૂચવે છે કે તેઓ રકમ શેર કરવા માટે તૈયાર હતા. આ એ પણ સૂચવે છે કે ભ્રષ્ટ અધિકારીઓ હજુ પણ બેંકોમાં હાજર છે.
બિલ્ડરોની હેરાફેરીથી કેટલા ફ્લેટ ખરીદદારોના ઘર માલિકીના સપના ઠગારા સાબિત થયા છે તે કહેવું મુશ્કેલ છે. સુપ્રીમ કોર્ટે માત્ર એ સુનિશ્ચિત કરવું જોઈએ નહીં કે સીબીઆઈ ફ્લેટ ખરીદદારો સાથે છેતરપિંડી કરનારા બિલ્ડરો અને બેંકો સામે એફઆઈઆર નોંધે અને તેમની સામે તપાસ ઝડપી બનાવે, પરંતુ એ પણ સુનિશ્ચિત કરવું જોઈએ કે છેતરપિંડી કરનારા ફ્લેટ ખરીદદારોને રાહત મળે.
જો આ કેસોની તપાસ અને પછી વર્ષો સુધી સુનાવણી ચાલુ રહે તો તે અન્યાયી ગણાશે. જો સમયસર ન્યાય ન મળે તો તે તેનું મહત્વ અને જાહેર વિશ્વાસ ગુમાવી દે છે. ભૂતકાળમાં દેશભરમાં અસંખ્ય લોકો બિલ્ડરો દ્વારા છેતરપિંડીનો ભોગ બન્યા છે તે કોઈ રહસ્ય નથી. આવા ઘણા લોકોને હજુ પણ રાહત મળી નથી.
બિલ્ડરોની છેતરપિંડીથી લોકોને બચાવવા માટે ઘડવામાં આવેલા આરઇઆરએ કાયદાએ તેમની મનસ્વીતાને અમુક અંશે રોકી છે, પરંતુ તે લોકોની અપેક્ષાઓ પર ખરા ઉતરવામાં નિષ્ફળ રહ્યું છે. જો ફ્લેટ ખરીદનારાઓના હિતોનું રક્ષણ પ્રાથમિકતા હોત, તો સબસિડી યોજનાના નામે કૌભાંડ ન થયું હોત. જો આરઇઆરએની બેદરકારી પર પણ ધ્યાન આપવામાં આવે તો સારું થાત.