આપણે સાહિત્ય અને ઇતિહાસ દ્વારા અને પારિવારિક સંસ્કૃતિ,આદર,રિવાજો અને ધાર્મિક વિધિઓ દ્વારા ભારત માતાના ખોળામાં રહીને ભારતીય સંસ્કૃતિ અને સભ્યતાને સીધી રીતે અનુભવીએ છીએ. પરંતુ આપણા વડીલો દ્વારા,આપણે ઘણી વખત સતયુગનું નામ સાંભળ્યું છે, જેને તેઓ સ્વર્ગ સમાન ગણાવે છે. હું, એડવોકેટ કિશન સન્મુખદાસ ભવાની, ગોંડિયા, મહારાષ્ટ્ર, માનું છું કે શાંતિ અને ખુશી ખૂબ જ હોવી જોઈએ, ગુનાથી મુક્તિ, પ્રામાણિકતા, તળાવ જેવી શાંતિ, કોઈ ચાલાકી, હોશિયારી, ગેરસમજ, કપટ કે ભ્રષ્ટાચાર નહીં, ફક્ત એક એવો યુગ જ્યાં જો કોઈ થોડા દિવસો કે મહિનાઓ માટે ગામડે જાય,તો તેના ઘરને તાળું મારવાની પણ જરૂર નથી! હવે એક અપરાધમુક્ત યુગની કલ્પના કરો! મારું માનવું છે કે આપણી પાછલી પેઢીઓ આવા યુગમાં જીવી હશે, પછી આ અનુભૂતિ ભવિષ્યની પેઢીઓને થઈ, જેને ચોક્કસપણે સતયુગ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
મિત્રો, જો આપણે વડીલો દ્વારા ચર્ચા કરાયેલ વર્તમાન યુગ વિશે વાત કરીએ, તો તેને કલયુગ કહેવામાં આવે છે, એટલે કે, તમામ પ્રકારના અપરાધથી ભરેલી દુનિયા. તમામ પ્રકારની અપ્રમાણિકતા, ભ્રષ્ટાચાર, કપટથી ભરેલો યુગ! આજે પણ, વડીલો માને છે કે તે સતયુગ ફરીથી આવશે, એટલે કે, આજની ટેકનિકલ ભાષામાં, ગુનામુક્ત, ભ્રષ્ટાચાર-અપ્રમાણિકતા, કપટમુક્ત પારદર્શિતા અને વિવિધતામાં એકતાવાળા ભારતનો વિચાર.
મિત્રો, જો આપણે ગુના, ભ્રષ્ટાચાર, અપ્રમાણિકતા, કપટથી ભરેલી દુનિયા વિશે વાત કરીએ, તો હું માનું છું કે તેનો મુખ્ય પ્રવેશ બિંદુ ક્રોધ, ઉશ્કેરાયેલ સ્વભાવ અને લોભ છે જેમાં ગુનાહિત વૃત્તિઓ જન્મે છે અને ક્રોધમાં, વ્યક્તિ હિંસા, ગુના, લોભ, ભ્રષ્ટાચાર, અપ્રમાણિકતા, કપટ, અમાનવીય કૃત્યો અને અન્ય ખોટા કાર્યો તરફ વળે છે અને આગળ વધે છે. જ્યારે કોઈને જીવનનું વાસ્તવિક મહત્વ સમજાય છે, ત્યારે ખૂબ મોડું થઈ ગયું હોય છે. ગુસ્સાની અભિવ્યક્તિ આપણી અંદર હતાશા, હિંસા અને દ્વેષને કારણે પણ થઈ શકે છે. વર્તમાન સમયમાં ગુનાઓમાં વધારો થવાનું એક મુખ્ય કારણ તીવ્ર ગુસ્સો છે. ગુસ્સામાંથી જન્મેલા ગુનાઓને ન્યાયી ઠેરવવા માટે, ગુસ્સે થયેલ વ્યક્તિ ખોટી દલીલો આપીને બીજા વ્યક્તિને દોષિત સાબિત કરે છે.તે એક દોષ દૂર કરવા માટે ઘણી ખોટી દલીલો રજૂ કરે છે.ગુસ્સામાં, વ્યક્તિ પોતાનો ગુસ્સો ગુમાવે છે. ગુસ્સામાં, બુદ્ધિ આખરે નિસ્તેજ બની જાય છે અને વિવેકનો નાશ થાય છે. ગુસ્સાનું ભયંકર સ્વરૂપ જુસ્સો છે. જ્યારે માણસ જુસ્સાથી પ્રભાવિત થાય છે, ત્યારે તે સૌથી જઘન્ય ગુનાઓ કરે છે. જુસ્સાની સ્થિતિમાં, તેને માનવીય ગુણોની સમજ કે જ્ઞાન હોતું નથી. ગુસ્સો માણસનો સૌથી મોટો દુશ્મન છે, એક મહાન શાપ છે.
મિત્રો, જો આપણે જીવનના મૂળ મંત્ર વિશે વાત કરીએ તો શાંત, પરોપકારી સ્વભાવ છે, તો માતાપિતા, શિક્ષકોએ બાળકોને આ શીખવવું પડશે અને આપણે વડીલોએ પોતે જ તેનું ધ્યાન રાખવું પડશે કે માચીસ બનવાને બદલે, આપણે એક શાંત તળાવ બનવું પડશે, જેમાં કોઈ સળગતો અંગારો ફેંકે તો પણ તે પોતે જ ઓલવાઈ જશે, બસ! જો આ લાગણી આપણા જ્ઞાનીઓના હૃદયમાં સમાઈ જશે, તો આ દુનિયા ફરીથી સતયુગનું સ્વરૂપ લેશે જ્યાં કોઈ અપરાધ કે ખોટા કામની લાગણી નહીં હોય. બધા જ્ઞાનીઓ પર દયાની લાગણી છવાઈ જશે, ભાઈચારો, પ્રેમ, સંવાદિતાનો વરસાદ થશે જ્યાં ઘર છોડીને તાળા વગર ક્યાંય જવાની ભાવના જાગશે અને સતયુગના રૂપમાં આપણા વડીલોનું સ્વપ્ન સાકાર થશે.
મિત્રો, જો આપણે ગુસ્સે થવાના પ્રતિકૂળ પરિણામો, એટલે કે માચીસની લાકડી વિશે વાત કરીએ, તો ગુસ્સો વ્યક્તિને બરબાદ કરે છે અને તેને સારા અને ખરાબ વચ્ચેનો તફાવત સમજવા દેતો નથી, જેના કારણે વ્યક્તિ તેનાથી પીડાય છે. ક્રોધ એ માણસનો પહેલો દુશ્મન છે. ગુસ્સે થયેલ વ્યક્તિ બીજાને એટલું નુકસાન નથી કરતો જેટલું તે ક્રોધમાં પોતાને કરે છે. ક્રોધ વ્યક્તિની બુદ્ધિનો નાશ કરે છે અને તેના મનને અંધારું કરે છે.
મિત્રો, જો આપણે ગુસ્સાને કાબુમાં રાખવા અને દૂર કરવાની તકનીક વિશે વાત કરીએ, તો ઇલેક્ટ્રોનિક મીડિયા અનુસાર, ઇતિહાસમાં ગુસ્સાની નકારાત્મક અસરો જોવા મળી છે. પ્રાચીન ફિલોસોફરો, પવિત્ર વ્યક્તિઓ અને આધુનિક મનોવૈજ્ઞાનિકો દ્વારા અનિયંત્રિત ગુસ્સા સામે લડવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. આધુનિક સમયમાં, મનોવૈજ્ઞાનિકોના સંશોધનના આધારે ગુસ્સાને કાબુમાં રાખવાની વિભાવનાને ગુસ્સા વ્યવસ્થાપન કાર્યક્રમોમાં અનુવાદિત કરવામાં આવી છે.ગુસ્સાનું સંચાલન એ ગુસ્સાના નિવારણ અને નિયંત્રણ માટેનો એક મનો- ઉપચારાત્મક કાર્યક્રમ છે.તેને ગુસ્સાને સફળતાપૂર્વક ઉપયોગમાં લેવા તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. ગુસ્સો ઘણીવાર હતાશાનું પરિણામ હોય છે, અથવા વિષયને મહત્વપૂર્ણ લાગે તેવી કોઈ વસ્તુ દ્વારા અવરોધિત અથવા અવરોધિત થવાનો અનુભવ હોય છે. તમારી લાગણીઓને સમજવી એ ગુસ્સાનો સામનો કેવી રીતે કરવો તે શીખવાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ હોઈ શકે છે. જે બાળકોએ ગુસ્સાની ડાયરીઓમાં તેમની નકારાત્મક લાગણીઓ લખી હતી તેઓએ ખરેખર તેમની ભાવનાત્મક સમજણમાં સુધારો કર્યો, જેના કારણે આક્રમકતા ઓછી થઈ. જ્યારે તેમની લાગણીઓ સાથે વ્યવહાર કરવાની વાત આવે છે, ત્યારે બાળકો ગુસ્સાના ચોક્કસ સ્તર તરફ દોરી જતા ઉદાહરણોના સીધા ઉદાહરણો જોઈને શ્રેષ્ઠ રીતે શીખવાની ક્ષમતા દર્શાવે છે. તેમના ગુસ્સાના કારણો જોઈને, તેઓ ભવિષ્યમાં તે ક્રિયાઓ ટાળવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે અથવા જો તેઓ પોતાને એવું કંઈક કરતા જોવા મળે છે જેના પરિણામે સામાન્ય રીતે તેમને ગુસ્સો આવે છે તો તેઓ જે લાગણી અનુભવે છે તેના માટે તૈયાર થઈ શકે છે. આ સાથે, એકાંતમાં જઈને ધ્યાન કરીને અને ક્રોધના વિકારોનો નાશ કરવાનો પ્રયાસ કરીને, આપણે નકારાત્મક ઉર્જાને સકારાત્મક ઉર્જામાં ફેરવીને સકારાત્મક ઉર્જા સાથે સમજદારીપૂર્વક નિર્ણયો લઈ શકીએ છીએ.
તો, જો આપણે ઉપરોક્ત સમગ્ર વર્ણનનો અભ્યાસ અને વિશ્લેષણ કરીએ, તો આપણને ખબર પડશે કે શાંત, પરોપકારી સ્વભાવ એ સુખી જીવનનો મૂળ મંત્ર છે! દિવાસળી બનવાને બદલે, પોતાને શાંતિ સરોવર બનાવો, જેમાં કોઈ સળગતો કોલસો ફેંકે તો પણ તે આપમેળે ઓલવાઈ જાય છે. ક્રોધ, ચીડિયા સ્વભાવ, ગુનાહિત વૃત્તિનો મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર છે. ગુનામુક્ત ભારત માટે, ઋષિઓ માટે પ્રાથમિક ઉપાય એ છે કે ક્રોધનો ત્યાગ કરવો.
કિશન સંમુખદાસ ભાવનાઈ ગોંદિયા મહારાષ્ટ્ર 9359653465
